Powered By Blogger

Friday, December 3, 2010

Age-No-BAR

Buh tin/pawt bangjah n'on nei ua? Nahong dam na uh maw? Christmas koi a zang di e, tukum? Chih dotnate Inlam/Zodawn lam ah khuang vengvung di'n gingta ing. Internet tungtawn a hiai I thugelh simkhate' kiang lam ah bel Inlam pai dingleh ding louh khong kidong tuah vingveng nihang in. Koi mun koigam ah omleng le, Navek un Christmas Zatnuam!! Azangloute le ' Kumthak chibai' chi'n pan phot peuhmah ni ei guai..


Zingkal khuavot lua naptui bang tak zozen, I khut leh khete votlua kisa hik milmil zozen, Meiphu am-pha mahmah I hon awi bangzaw kipalh huaihuai maimah hiven...Chithei di dinmun a dinglou phot ihih toh, bilkha a chritmas la, Biak-inn tungvuma, paungaihna zanga vengchih in akhah khiak chelchulte uh khong kiza piansim maimah hiveh aw. Inlam le ngaih huai lawtuamkei, thil mulkimhuai pipi atun toh utle uthuai kei, chi'n iki hehnem khemkhem a himai. Kiheh neplouh inle, Car zaw gen ngam zozen khang in Activa lah neilou hanga, Bike lah neilou lai, Cycle neih sunsun lah zatlouh a omna sawtgop zatlouh uthuai zaw di, Khepai a kholak vak dakdak dile hong zumhuai pian mawk dihi'n maw....set a, I silh-le-teente lah hoih huntawk isakleh....inlam adia a version lui mahmah ana himanzel di, I samtan dan lah hithou, I mobile phone zatlah hithou – a version lui phet hilou, a ana extinct manphial dia gingta kaset voi. Kichei isiam dan uh tuh aw...ngalsau changkang taktakte' sang inle isiamlou zaw tuankei hial ei...Hollywood bang ahituan a. Ahoih! Kichei peih ichih tekhong mifel eive ua.. a uanglua chu thuval/beven man hizel. Inlam thaudeuh in vatung lelah “Ju-ngeih” hon hisak di'u, Gawngdeuh leng “Khamtheih hihmaw? Huailam a muhnoplua chi uh himah ve aw maw? "chih hizel. Tungphet khong 'Bang chikchia kiknon di e?' chi'a mi'n hon dot uleh zaw heh huai abat nachiang om, 'hon huphulh lua nahi uhia?' Chihtheih gawpleh kilawm..hahaha. Uanglua a ngaihtuah kha kadiam theike'ng.


Christmas hongtung dia, sang kan(g) louh a bukim sazou mahmah lou, Kumlui leh Kumthak kikhen nizan alah hithou. Akoi a pan ina chiin uh a'idiam ah chike! I utut a I omtheihna di ua inu-le-pa kianga paulam hoih mahmah khatzaw hiveh aw. Anoplam inzaw nuam ei. Sathau khong, sang-man khong, Pa-phol khong, theitui e bang tui e khong leisa a koih khenkhan in, zansawt chia houlim kawm zaizai a I hon kangzaw 'kuadang kangai nonlou..uuu.uu' himai....eive huailai a. Eilawi bel ahoihlam sanga ahoihlou lamdia zat ihatzaw ichi hiam I siamzaw ua chihman thu. A sahkholam vai a zat sanga, a sangkan(g) vai hong suakzawta hi'n kamu. Kingaite' adia lupkhawm nadi hunlemtang, zuduhte' adia lah nuam, zuchiam pan utte' adiale hunhoih, khamtheih tuamtuam chiam utte' adia hun lemtang. Zankhovak a innphalou ale omtheih ahihchiang a...hiaihun atuh nu-le-pa'n le hon phalbawl tangpi uh hi'n kamu. I damsung kumte akibehlap touh zel banga, I sinlai/zillai (asia-apha lama) kibehlap tou, I zilkhiat touhzel dingdan khat ana hilim veh aw maw....kachi aka. Tukum in hiai I Mang' pianni leh kumthak atuamdeuh a zat khak ziak in Aakpi bangzah vei tak hong khuang mahdiam maw ?


Chi thethup set lehang, Neu le zaw buai um ta luo... Gari iheek alah, Traffic Police te'n, I Driving license e bang e, hon nacheck ta veu uh. Aziakbel imel naupanglua hia, naupang garihek di honsa uh zaw hi'nte...eilah chu...Huhui! Helmet leimai ngai, huai I khuk leh zaw adan om aka. Neu apoina (disadvantages) bel, milak a ki presentable lou, zahtak huai kikailou, pil kholke'ng le liansim nelnol leng mi'n hon muhmai ualeh le bangtan hiam zahna hon nei khamoh lou di'u hiven kachi aka. I lungsim pil keukau pen sang a atuamtu-I taksapum, mi'n amuh masak uh ahiziak in. Hiai igen zenzen pen bel bangdang ziak hilou in, thil theichianlou pii a koihdan khatneih khak mawk theih ichih utna hiveh aw. Eilawi in I thilchiin mahmah uh khat le ahi e. Etsaknadi'n genle, Bible zil peuhmah khamtheih hihsa ana hikim khollou eingal. Lunglut taktak a zil tampi laka thum-le-li na theihte'n, Bible zil pen a thilhih hoihlou uh seelna, mi'n mihoih a amuhtheih non nading un ana zangkha maithei tave uh, khamtheih ahih vek uh chihna hilou pii a. Alehlam ah, Lunglut taktak ihih keileh Bible Zil chih khong melbawlna, Rehab chihte in zangdah le chipeuh mah ing, hileh mi'n Bible zilte Khamtheih hih(sa) chi a koihdan khat hon neilou mai di aka... gah le gahsuah tam zaw di. Bible zilzil in azil zohchiang a Restaurant khong, hotel khong, a missionary field himai... sum loh kawm chu hi, hoih himhim. Huai a sem dia Bible zil ngailou zaw hi a chi'n pammaih lotel kana sa khanak chihman thu hi. Ngaihdam! kei gen di omkei mah e hilele neuchilik gen beh zual zek laileng, omdan kilawmlou a mi' gam a iva omkhak chiang midang tamzaw tham, chipih-pihte uh, suminsia phaban hiveh. Mi' koihdan khat a koih, mi' gim-neih a ki-omloh. I nasep-silbawl te'n ei chauh hon sukhalou a midang tampite leng sukha nakzaw thamtham hi lel veh e. Pilvan huai ei. Chennai a sawt omle hilou pii khong anoplouh dan gengen mawk! Ama'n atuah fuhlouh man a, hah gen lawkha in mun tuamtuam a omte'n azak chiang ua gim-neih chih bangle omthei hi'n maw... Theichiang loupi kho' hai hamham ferfur dile hilou!! ... chi'a heh a ana heh mawk hilou maw..hahaha. Eilawi isiam uh chu, "Kum thum ahi tai kalunsetna.....," chi'a hoihtak a sasuk vangvang simzen in",.....Niengboi na zunthakna..." chih sak sese chih khong. I siamna uh kachi kha a I hai-I khel man uh chih zawk dizaw hiven. Hmmm... Bangteng hileh, Vantunglam a nekzong dilah kihilou a leilam mah a nekzong chiatchiat neu lenglang lengle bang poi a, chi'n kiheh nem maini..hehhehe.

Ka khua ua Biak-inn sawm val ngut bang om na inchin, Khotang a kituah louhna ding om vetlou. Si-inn lengkhawm bangzaw nuam eive, gangte la, paite la, vaiphei la, neihsial la leh adangdang kisathei vek. Kei bang in “Athanuoi dailim nuom a chun, Hukdam chate chawl ngatana, Kumkhotuong in kipak zingta na'u, Athanuoi dailim nuom achun...” chih labang eipau a theilou, hilele vaiphei pau a hong kisak leh thei geih. Vengkhung lam a teng, vaite taktak, Parba bangzaw aw.. paite pau siam himai! Aman chu, “Ken chu lenkhawn na a, Paite la sak nuamsa” chimai kha hi'n maw. Amah chauhlou le, vaite tamlou tengzek uh hiven, eipau na nana zaw gelh thei zozen unte! Khonuamtak zaw eive. Biak-inn compound ah Mass Bawng akhihta d'ua aw ??


Sangkan(g) Mass leh kumluite zangzou in Kum thak mel imudia, Inn taisan in I siamsinna lamchiat, I nasepna/nekzonna lamchiat zuan in India khopi mun tuamtuam ah I pai non zungzung di ua.... Pilvang chiatni rape a I omlouh nading un! Age-no-Bar ahihziak in Pitek Putek teleng pilvan ahuai..Khovel luah tute I hoih non hetkei uh! Pilvang laini...Pilvang ni aw...Pilvanna lam ah le Xtra-mile ni.


Kumthak 2011 in, I gam- Inam adia halh thakna khat, amite' lak ah hon tunleh chi law mahmah set ke !

© Pauson T. 3122010

Thursday, November 4, 2010

Yippee-Kay- Yay !!!

There is a place where….

…A bunch of Tribes live their proud and pathetic lives. Where every tribe claims their small hamlet as their homeland and asks for Independence or statehood. Gunslingers they are, each tribe have their own small Army for their protection from other tribe or are they rather a drug lord or mercenaries; one tribe going at the other tribe is a common happening while others just don’t seem to care.

…Extortion is a livelihood not an illegal activity, so is bartering money for one’s life. A Grenade lobbed at your house just simply means you have been ‘marked’, to be killed for being so rich!!... If you haven’t met their monetary demand.

…News of Dead bodies, shot-at, murdered, kidnap, Grenade lobbed, UG’s arrested etc. are not even making it to the headlines of a news paper, it’s just someone’s daily chore, a daily affair, and used-to news for the people.

…Bandh, Protest, Rally are yet another way or the only way they showcase their anger at the Government, killers, Extortionists etc. The best part is that the Govt. didn’t give a Damn neither the people themselves; maybe it is way too common that the Govt. too, got used-to it. In a way, how will the Govt. meet all the long list of demands made through the Protest Rallies, Bandh etc. That’s a point to ponder.

…Presidents are abundant ! Every street, every colony has a President not to mention endless number of clubs and Organizations who can always declare bandh on their own free-will. Funding their tiny little Club/Org. by selling - calendars, T-shirts, Iodized-salt door-to-door and what not. People sometime end-up hanging 9-10 Calendars in their house! One for the Toilet too.. Maybe! Ha-ha!

…Corruption is always in vogue, so is Bribery. One needs to buy a signature for certificates or bribe them to get things done, in Banks too!

…Roads can be very confusing. It’s not six lane, it’s not 3 lane or two…It’s Neutral Lane- a lane where you drive in zigzag as per your convenience. Dusty roads in winter and muddy/puddle road in summer.

…Electricity is a far-cry for them, so is Developments. Load shedding is a common word that laymen could understand that there will be no electricity today, tomorrow and the next day.


Aiiyooo….You know What?

Well…That’s my Home- Manipur, Late Pandit Jawaharlal Nehru paid a fitting tribute by describing it as "Jewel of India", It indeed is. No place is Perfectamundo! Home is Home and Always the Best.

...and of Course Lamka! Come what may.. It will not deter me from going Home this Christmas. I kind of miss that chaotic environment not to mention the scenic beauty, the Christmas Feast, the people, the drinks (It can also be water ya’ll!), the cold evening, kom kuva… I just Love it all!

Yippee-Kay- Yay!!! ‘Am Comin’ Home this Christmas!! Home! Mama..

Thursday, September 30, 2010

BEHIND ENEMY LINES...

& Kuki Gal - the lighter side


Sawtnailou zaw hi, ichih leh kum 13 bang paiman veh e... Mangngilh theihlouh thil tampi hon guan hiveh aw...

......1997 August khatawp lam a innlam buaina thu zak tamluat ziak le hithou, buaina ziaka innlam a om kanu-kapa leh sanggamte Pasal tangzang bei a aom di'u ka awl-mohna lianlua ahih manin innlam pai teitei tum in kakipei hi. Innlamthu kan theihna na a kakan hang in thu tam zak neilou, alauh huai dan bel zak neilou kahih chianga, ka omna apan innlam zuan a kipan khia tuh kahi mai.


Guwahati apan Bus a tuang dia kisa, ticket lazou in Counter a pai dihun ngak in katu ngeungau hi. Ka ngaihtuah na ah, “Bangteng hileh buaina om hiphot ahihchianga, Eipau in kipau tamdah phot maiheh, lampi alah Thadote' khua ki tontou dia”, chi in, Thanlon a neulai a sawtpi ki-om hiven chi in Simte pau zat tuh kasawm ta hi. Sawtlou in Paite kampau khat leng a honglut a ticket lazou in kouleng kitheih bawl pah. Meitei te kianga inlam thu, adiak a CC Pur leh Imphal kikal bangchi dinmun hiam chih ikan leh,'Lauhuai di om mahmah keiveh aw..Bus sunga pan le sepaihte(Security) lampi gei a ding sawkban niteh, lampi a omsuak uh ahi', hon chi. Hon sulung muang mahmah zaw hinteh, pai dikal bang kingak lah hiven. Sawtlou nung in kahong kipan kheta ngei ua, keibel kamtam hetlou in ka tutna mun ah katu ngiungeu hi. Eimipa bel eipau mah zang in apau tam vanglak hi. Katuanpih uh Kukite bang houpih in abuai zen hi.


Phai kahong tungta ua, CC Pur lam a bus paite bel ana kidoh ngei uh hi. New Bazar tan paiding achi zenhouh ngei ua, kouleng katuang ngal uhi.Tuibuang kahong tuntak chiang un, Bus check ding in thautoi pasal 3 ahong lut ua, Guwahati apan katuanpih uh khat Kukite anahi a, huai mipa'n kei leh ka lawmpa hon kawkmuh a mat/kaihkhiat in ka om ngal uhi. Hon maituam ua, inn tuamtuak khat ah hon koih phot in apot khe non uhi. Lauh chihbang zaw nepte! Nu-le-Pa leh sanggam te khong mit kha a lang zungzung mai. Kenle mi' hon laithon puaksak, paite pau mahmah a kigelhte, hon khumna baang(wall) uh laibal (gua a kibawl-baang hiven) zok in thun in kathun suk zutzut hi. A kimu keina maw, chihbang kachian thakthak zozen hi. Asawtlou in, tangval 2 ahong lut ua, hon nungleh hen zoh un innkong ah hon tonpih ua, ka tonpihpa (Eimi pa) hon ensak in, 'na muh tawpna di ahi' hon chi ua, nungleh hensawmsa in atonpih kheta uhi. Hon ki-et tuahsak lai un zaw gen di abei khopmai, sawt le kaki entuah ngamkei uh. A tonkhiat pih dek ua amit hah, tutan kamit kha ah amang thei mahmah kei. Amah pen hon kokmuh tu'n 'eimi' ahi chih achet ziak a tonkhiat pih pah uh ahi ngei ding.


Huchin, a community hall uah hon tonpih ua, ka khut langnih a hon khih in maituamsa a hon khai uh, soisak kipan himai. Bangmah dot hon nei naikei mahle uh, hon sat/zep zial uh chihbel kathei a, ka khawphok non in khua amialta. Azing sang baih deuh mai in hon phawng ua, thu dot hon pan uh, ka pan na sa-'simte kahi' chi a pang chenchen, simte lak a bang nam kahih hon dong uh, ke'n 'Thangtom' chi, adik tak azaw gul chikhat 'cobra' kichi te, eipau a 'Thangtom' kichi ahihlam atheih khak di'u lauh huai himai, I lauh lam lah theihsak ki-utlou. Amau le, a upa te uh kiang a 'Thangtom' kichi simte nam ahihleh hihlouh va kanchian uh, a upate un 'ahi mah' ana chi uh zaw hi di. Huchia le hon gingta nailou lai uh, a numei honte uh hon zepsak ekek ta ve uh. Hon chilphih utoh, akhe ua hon tot zialzial utoh...dam a kapot khiat ngeingei leh aw....noulawi...chia khapet zen a kipang maimah. Huai zoh a Simte pau a 'Toupa Thumna” hon gensak uh, gensuak thei in huchia khah a om di kahih lam hon hilh uh. Hon maituam non uh, Lamka Police Station a Simte nam heutute kianga hon pekhia uh hivaw...hon man tute apai khiat tak ua, “Paite' te kahi e” kachi chuh.. hon piak khiat nate uh maisuah bang tuamzou hial aka...maimah! Suakta chu kihi mai..


Hun bangtan hiam paita a thu khotang gen a ka houlim khak na ua ahon gen, ka mangngilh theihlouh, hiai a thiltuah ziaka Tuibuang totkhak peuhmah chiang a amah bang phok khak sek nak a om. Amah mipolh nuam mahmah, mipil tak leh chiam nuih siam tak, amah kianga I om nakleh chimhuai lou khop a mi thuah siam ahi. Ahong suahtak nung sawtlou in ZNV in apang hi. Lalneu chi'n alawmte'n kasam ua, ama'n taksa damlouhna ziak in hiai leitung hon na nutsiat santa hi. Hiai a thituah ama' gensa, tua ngaihtuah khiat theih dandan kahon gelh ahi (gelh khelh omleh ngaihsiam).


Malai Sihal ham, Akpi lau in ling, Tulai sihal ham Laulou. Lamdang sakei in, Ahong ham non chia'ng, Mankhong kam lechin kalthang a awk ding.....


I namkal buaina ziak in tampi te'n sihna lampi ana tawn, tampi te'n I it i-ngaihte ana chan, tampi'n inn-le-lou ana mansuah, haksa tampi thuak in ina phu paisuak zel uhi. Akoi a gal nei ngeilou Nam in gal I hon nei taktak chu, I zeikei khop mai, atam zaw amau apan izil khiak ngen. I buailai uh gen ta vanglak, hiai ibuai na uh, aleh lam daih in ngaihtuah phot le.. nuih zak huai pipi bang le om hiveh aw.. I theihteng igen himhim awle....


I patna di'n, den a atung a zaila ki-awi khah, amau lak a khat inle nalh sa lotel – akhiatna chu theilou, akhiatna hon theih taka a cassette bang hih zan zozen, chih dan deuh thu bangle om hiveh e.


Mahni inn a giak ngamlou/pha ngamlou kitam, building inn neite kiang khong leh Biak-inn khong kibel , nitaklam honghih chianga miksi tuipua mah bang a van paw loodlood a kituah souh souh mai. Zan a duty in, inn a omlou te' akgil khong sawk in aksa khong kihuan jel hiveh aw.. Nikhat, bikhalap nuaia akgil khat in honsawk leh a khe sawk kha, akaih ek leh a khe kaikhia. Huai tawi in em min a ne geih chih khong. Khosung mi'n duty te gim di ahih chianga chi in, huang vulh ganta iit neilou lou a kigou sek hiveh aw. Bawng goh nikhat - khatpa'n le hahnek lotel, aguh kheuh kawm a lum, akheuh bang teng alukhung a nga beubau in zingkal a sunzom non ! Nikhat mahlah, Duty post malam deuh a elektik gui kizan hiven. Huai in bawng lian hun tawk mahmah hon man lum vetvut hiveh aw.. zan hong sawt hiaihiai, gil lah kial hiaihiai, huchia k'ong kikupkup uleh huai bawng pen asa va at-khiat cheuh a huan di hon gen min khata. Lawmpa vapai in aphei hon hon liangpuak, asa beu bang chu khut tum chiachia pha a aat in chi toh (bangmah dang hel neilou)huchia huan mingeih in ne.. Azing kal a ahuan na bel toh atui omte I et thak leh tuh...tuh.. ki law lou chauh!


Phalbi khovot nuai a duty, nak vot law bahbah.....a'ihchia, lum hithit a kilum lai iduty hun hong tung chu aw....thoh khiat haksa hita ven. Duty post checkte hongpai zel uh hiveh aw.. “Thumph!” ina chih ek chia, “ B'a hon theisa a hon thumph teitei n'a? Sazai duh maw..” chih hizel, I thumph louh chia lah “B'a hon Thumph lou, galte hongpai leh bang suak di! ” chi'a gawt a ki om lou dekdek. Police komandaw ten hon kivual sak dendan uh, khat in “ pla teng ding u'ah, knf teng tu” chi mawk uh.. Bang chi om di adiam ah... Tu lah hichiah lou ding lah hichiah lou a kun kheikhawi di a'idiam maw....kachi sim aka.. chihdan deuh te kha. Khuavot lua a'ihchia, ki chalak ut sam, dak kal khat achin madeuh a, dak kal khat achinna, dak kikhen pah zetzet mai, I hun kizou ut meng hiven. Huchia kaki bawl ualeh, nikhat lawmpa ahun lou a hon phawng uh, aman lah sana neilou, ama' duty hun dimah sa in ding phenphan hiveh aw. Sawtlou nung a agal lam a duty post dangte'n dak hon khet ualeh ama duty hun ana tung nai dek lou ana hi. Nak heh law mahmah, lawmpa' sana buhlai va sutkhia in, minit sawmthum teng dak kal khat hon chingsak, huchibang mah a dak hon khet leh chuu.. sazai mu nainai.. kavek ua. Thau ginta zungzung, ihih theih ulah tawm khopmai, Paungaihna zang a hawl a hawl, "tangvalte huailam ah...delh ua delh uah...huailam ah anapang unla...".. delh khiat zel in zaw om zel veh e maw.


Duty post bawldan thu gen zual tale.. kinak siamlouh lotel... inn toh kimat a kibawl hiveh aw..huaile thal(Arrow) khong, khetbuk a sikkilh kiphut seusuau khong, Tupi thau khong toh ki duty hiveh aw.. I malam bang ki en kilkel mai, Elektik lah vak gige lou hial ahihchianga, elektik mih-ni nasan ale, mundang ki-en ngamlou, ima lam mah mial bikbek lehle ki-en teitei mai. I thal tawite khong, I khetbuk tawite khong kimuang law mahmah. Thal a ikap phak nachiang a igal te hong kilat chiang ua chu.. I post a ki-om kha nonlou hial di, I om leh le kisi khinta di ana hidan ahihlam kithei khonung. Bungmual leh New Lamka lanva lui naihteng inlah mualkawi lam ngat in duty post bawl taget ve uh, mualkawi te lau in hongtai phei le uh ana kap di'u adiam chisim kaka..akhonung in chu aki lakhia a hiven..hahahah.


Thau hong ging taktak chu... Tak-tung! Tak-tung! hon chi....kinak lauh lua hi'n maw.... Leilak a kibok phehphuh mai, hong dai simta ichih chianga, ding in tai zaizai... akhen te'n ameh huanlai uh tengkol khong seng a pua in tai ging zaizai chikhong. Akhente taget lah aw... atawi dipen theilou..munphiah khong akhut a tawi tenton a, tai a tai mawk! Ahun hong sawt hiaihiai a, thau agin nak lechu.. agin dan zil a athau di kithei... agam lat leh anaih dan kitheita..mawk tai chih om nonlou. I tutmun a patau hetlou a naupang neuchik te genlouh pitek-putek khen khat te bang inle, “hiai tuh AK eive, tua ging chu...G3 eive.. agin dan chu Phaicham hidi...tua ging chu ei-a te' kap hi..tua ging zoizoi zaw amau' kap hiveh aw” chi in, meiphu awi liahliah kawm a tutmun a kikup thoh mai..kihi kha hin maw. Sepaih te'n huai parachute neu vaakpha mahmah te hon kap chiang ua, ana kap khe geihgeih thei dikhop a siamna nei bang le ki-om hilai ei. Pa khatle a potna lama 'Singngat khua kang' chih azak leh pawna lotel, inn a pai vengveng in a zi vaw mawk chi dan e.. Huailai a tuh, puaknat huai/thangpaih huai mah le hi'n maw.


Thil theih thak lah chu kihau thou eive maw... 'Brass' ziahziah chih khong, 'Semi' chih khong, thau min tuamtuam, M18, M16, G3, UMG, Uzi, adg. Banah, athau gin dan tanpha kithei, kikhoih thei zomah lai....di. Huailai a kithang deuhte: Khekol – side pocket om, anunglam ale nih tuak om, Volunteer te' teng tangpi te. Khedap – Sepaihte savun khedap( booth) gong-sau. Evening Post : Sim nuam himai, kisuk lungnopna khat a'ih chia. Inphel – Zomi Inphel Pawl(ZIP) te'n inn hon phel tatak uchu..... Siang sipsip mai..lak di om hetlou!. Zuaktheih teng alak khit chiang ua. Thau bawl – Kobza thau, tuilawng thau, Single-barrel 9 round,revolver et teh a bawl. Thaupii( canon) chihte bang zaw kinak bawlsiam ata ve! A khente adia Laithai kapdan theihna, akhente adia laizial, nganza, Damdoi tang leh adang dang hihtheih kipatna ana hi veve.

Hiai I buaina un thilsia tampi hon tun mahleh, thilhoih tampi a hon tut leng a om lou tuankei, izil khiat uh leng tam...asia a omleh ahoih le om zel, a hoih omleh asia le omjel himai mah veh aw maw...

Thursday, September 9, 2010

GEN GEN NON DAH SUKH !

Thil gengen, gen tam law zozen in zuih dizawk penle theilou,theizou nonlou, lung-am gop in om mun a khawl dedaw. Masuan di hia nungkik di chih natawm le theibun lou ihi ve. Pathian thu bangle gengen, gen tam lawta, thei gawp, azuih di chauh in sam chih phetlouh, thei law zozen, theih thoh mai! zuikha nonlou zozen. Bible bang le eimah deihdan chiata kai kawi. Conference/mipi pun khawmna khong inei ua thumna in ipan a thumna mah khonga tawpna bang bawlsimzen in a programme lailak khonga, zawlla sak kidemna khong leh kisuk limna tuamtuam sai, patna thumna neitu'n lah a thumna a “...kalak u'ah hongtel inla...” chi, hongtel ut di'n ka gingta set kei kachi. Iveng-ipamte toh kituah dilam ngaihsak sang a amau apan ki gamlat in pawltuam phutkhia se teitei chihte khong, ka ngaihtuah chianga ka sahkho juih dikmah ana diam chihbang hon ngaihtuah thaksak kia hilou, kalung hon subuai maimah hiva'w... Sumdawnna a ingaih uh houh a'ihleh zaw thutuam...kathei siam!. I gam a Saptuam, Orphanage Home, NGO leh adang dang tamlua ichih leh sumnaak ahih ziak ana hilel tak. “ Right to Freedom of Religion ” zang dikpen lawi idiam kachi..Khahaha!. Sum mahmah deihta lua hang a I gam nese gai ivoi. I sum muhna uh ahong diklou chi'a tuailai te'n nu-le-pa' hauhsak na Haak, utut a om gawnggawng! Gam awlmohna leh I itna thu tampi gelhgelh..gelh..gelh lah aphat tuam na muh di om hetlou. “Dik mahmah e” chi'a beisak lel. I Namsung a misiam tamtak te toh kikup dialdial a maban panlak dingdan kikup tiptip chih lah om chilou, kileh bulh vek! I thilhih kilehbulh, I omdan kilehbulh, I panmun uh kilehbulh gaivek...KILEHBULH! Aw..Hitler..Hon ngai ung e..Zuang hongthou inla ka gam u'ah vaihawm inla hon makaih in... Chih maidia hoih aka. Ah! Sau gen lawdek kha. “ Ek tamlua le vok in gai zoulou ” chih dandeuh a, gelhgelh non hetkei in ngaihsak hetkei le houh ahoih zaw diam maw? Chih khong ngaihdan piangthei hi'n maw. Kei zaw kalung a lel, bawlhoih thei ding dinmun in ding lengle kapat na di kathei zoukei. Avek a diklou hiven (sic).


Bung nih chang sawm-le-kua na I etsuk nonleh ( chi khe khe...mawk maw), “ Nang puaknat a thil phatuam ding ahi kei..” achi a. Hiai I changtel hih kalung hon khoih mahmah khat ahi. Gen zual taleng... Inlam a sepding mahmah omlou ahihchianga, khopilam kidenna souhsouh mai, amei-apa in nasep theih lam chiat sem in khopi a mi' innkilkal khonga room lian lou chikchik luah a khosa tikteek. I nungakte uh bang le a sepna khong ua vaite' deihthohna leh duatna in zoulua in kiphal mai....bangzahvei hiam bangle nupi man chih bang I om ningneng ua. I mit in a siat dan uh imu a, ina pawna mahmah mai. Gentheih nana ah i gena apha tuam tuankei, I puaknat na lah beithei mahmah lou, chih khong a om khak velvul theih himah e. A omdan uh hoihsa lou in iva gen alah, ana nak heh lawpet mah uh, amau hinkhua I gen-isak di omlouh dan honna gen khum uh. Anu-le-Pa kiangah igen alah, atate mubanlou pen in atate' thugen gingta zaw uh, sukminsiat sawm hon hisak uh. A moh kikhu hilel, I Zoulia te I itluat nalam a mi' mohsak, a nu-le-pa' uh mohsak kitang daih. Pawna lotel, lah apahtuam di omlou !


Innlam khonga I zalen dan uh I theihsa vek.... kholai a vuaktang a vak souhsouha, a ut-ut kiboh ziau........... lou chauh!.(Huchi'a om khawk salou le om lai d'e.. tawk a!) Inlama a om (ut)dan tak ua khopi a zalentak a om uh ana hizaw dan ahi lel vele. Inlam a bel a nu-le-pa uh azah na utoh, khotaang azah deuh lai ua bangtan hiam aki deek deuh- aki seel deuh lai ua hiven. A omdan uh mitsip huai sa a I 'Gen mai..' te kha inlam ale huksia sa ana hikha mohlou di a'ihkha aw. I va awlmoh a akan nat na di omlou, hiai mah lung gulh chinten a khopi a hongpai hilel, chih mai ding ahizaw kasa. En leng I Zouliate vaite' deih/etlah bang in ina deih kei a le hidi eivoi, vaite duat bang in ina duat zou k'a, I Zoulia' lungsim I tangzou kei a vaite'n atang ta ve ua. Vasa lenglai kua a hituan lou, akap siamsiam aa himai aka hyao. Sia-le-pha thei, piching, thumvei-livei piangthak khin, thei lota! Amau hoihsak bang a om unchin huchia a omsiat khak uleh bel, a awlmohte ana chohlou di hanga, amau hinkhua mahmah 'Amei khah chu...! ' himai lou??. A ut ua leh vuaktang in kholai a tai bonbon le uh le bangmah I gen theih omlou. I taksa, lungsim leh omdan eimah thuneihna hi a, kuamah hon thuneih khum theih himawk thah lou e....mentally unstable ihih a sikkhau buh sak ngai zen ihih ke'h. Kei mimal ngaihdan in zaw I siatna khong tangkou pihpih pen ei-le-ei ki tawlem nakhat kasa. Pawl sawm pass tunglai a College (Higher Seconday lel ahihlam akhonung a thei) kikai sak law mahmah, ana passi sate bang in 'laisim kipan dekpan neive ua, hoihtak sim un College hinai lou,' achih chiang ua bang kigingta ut deklou, 'I liak kha tou a..' a choh kihi mai. Tu khong a Pawl sawm-le-khat, pawl sawm-le-nihte ki'ah vagen non leuleu lehang le hon na thulak deklou di'u....chihdan a 'Gengen mai..' a hon gingta deklou d'uh. Atuah fuh kei ualeh, atuah khelh lam uh atheih chiang ua kikhel himai eivoi, hiuhiau a. Nu-le-pa kolzoh louh khong en asiat dan uh I tangkou pihpih pen kuamah ikh a nam zouhetlou di hiveh aw chih ngaihdan nei nimnem ing.


A hoihlou tamta ichih chianga a hoihle kitamta chihna, equal to milip kitamta. Asia a omleh ahoih le tampi om chihna. Tulai numei ichih – Chaw Kay, Independent, Sophisticated, Mahni kikep dan thei chian kilkel ngenta ahita uh. Ahun thei a lawmpawl thei leh Ei (pasalte) nangawn in pilna-siamna, khohei-gamtat a iphak zohlouh Zoulia kitam peuhmah ta hilou maw, mawle?. Innlam a anutsiat anu-apa leh insung haksatna ngaihtuaha khopi a kikhual theitak a omkawm a innsung vak, chih khongte pasalte' siamlouh te amau ana siam mahmah zel uh eingal. Namdang in neikei uh hen ichihleh enle panla in naihzou in, iitzou in, duatzou lehang 'Preference' hon pekha moh di'u hia, vaite sang in. Zougam Tangvalte kha, numei bang ei sang a siamzaw leh pilzawte zahbawl in heeldia koihlou mawk ! Amau(Zoliate') ngaih theihlam ihih nakleh hon nial lawmlawm tel di'u a maw chihna chiang bangle om hiveh aw.... 'ei-le-ei kal ah' chih dandeuha. Ana mitsang a amau dinmun kikim pih zong gige tel khollou di ua gingta, kei set tawk voi!!.... Dik dinle kakoih. Tum ngam lou hial ihih chiang a namdang in zi in anei ua, nam mangthang himai. ' Weaker sex ' ichih sek u'kha Zougam Pasalte himai ve hang aw. I phaklouh man a ' Gen gen mai.. ',Tangkou pihpih mai, demdem mai ihi lim diam maw. A omdan uh mitsip huaisa a I gengente khong in, huchia a omziak a, inlama a sungkuante' kuanga ann kithukzou liailiai lai le ahikhamoh dia hia, amau ziaka atate, anaute sikul kaizou hamham le himai thei eive ua. A omdan uh hoih iva sakpih lua chihna hilou in, khosakna haksa lotel, ahaute lah hau deuhdeuh, a zawngte lah kizawng de'deuh. Khenkhat adia zaw siamna-pilna zanga lah nek muzoulou, lampi dang omlou himai thei hiveh. Huchilou a nuamtal ut himhim te ahih u'ale lah beven himhim, huk himhim huksia ahimai di'u, khamna vual omlou, khatveitei “Amei khah dichu..” huaichiang inlah aki sikdia lei a sikdia ' Oval..and Out '.

Ka zohna di'n kon belap zual...
Na ngaihzawng pa/nu ki'ah “Kon ngailua/iitlua” chi mun law tuautuau zozen lechin le, a ' kick ' ichi hiam a ' effect ' teng bei di inchin, na gen non chiang hon gingta nonlou di hong muangmoh daih di'u....ahihk'a lelah ngeinaseh gop di'n chin ahidimah sa di, chih dan deuh a, A phatuam lou ding gena ki kou vemvuam sang in, eimah in- I gam, I saptuam, I khotaang leh a tuamtuam 'I Gen gen mai..' te ei mahmah akipan panlak hong kipan phot chiat leh ' Gen gen mai..' ngailou, ahihkei lehle gentam luat ngai lou di zaw hiven maw... Kachi sim aka..EH! Kachi Taktak.

Wednesday, September 8, 2010

NANBAN

A khiatna bel Dost chihna a'i. Dost chihna theiloute adi'n Lawm(hoih) chihna le ahi. 'Nanban' ichih Greek hiam Latin hiam ahi zenzen kei...English lah hilou ahihchiah Mexican le hilou Spanish le hilou nalai ! Ka khote pau uh ahi.. Ka khote uh natheih kei zenzen leh 'Tamilte' a'i. Amau pau a kongelh naziak le om mah ei. Ki lawmtakna ichih hi, a thutak lak mahmah ua, achitak mahmah uh. Lawmpa' naunu bang ngaihkhak chih khong sih zakdah a azakdah uh ahi ve. Aziak bel Lawmta hingal a naute khong ana ngaih chih kha lawmta kizekhem na a angaih ziak unle akithah loh hial sek uh. Eilah aw...oh! I naute khong I lawmte adia beihsak chihdan deuh khongle a omlou tuankei vele. Lawmta a aki polh nak ualeh akizah tuah ban u'ah haksatna leh buaina te ah kitai san hetlou in kipanpih tuah, zu khamsia a law ekek bangle kitaisan lou unchin ahalh masiah avek ua on dimdiam in, intan khak angaih leh le thasial lou a kha uh. Asungkuan te' uh nopni-dahni ki-uap lou ngeilou uh alai ve. Gamla chih bangchu om selou,kidelh diaidiai mai uh a'ihkhaa...


Lawmhoih ichih hi manpha law mahmah, muh a muh hak, kenle ka zonzon laitak ahi. I hinna toh I muan ngam di, haksatna/minsiatna tawpkhok ituah ni a hontaisan lou di, hon nuse negilou di “mihing” lawm muh hak chihphet louh omdi'n ka gingta chiah kei. Lawm khen khat - hon zatna di'u hiam a'ihke'h ei a pan bang hiam adeih chiang ua nak kamsiam lua kisa hon liak nuam phial uh, adeih uh ipiak zoh chianga lah dai vengveng, muhkhak ale omlou chih bang. Lawm khenkhat ta get lah akam ua chu hon nak ngaih lotel uh, I lawmhoihpen himai. Banghiam chi'a a panpihna I poimoh luat hun a kamsiam taka hon na hemkhe geih in “Ash, nak poi e, kei huai a ka hihlouh theihlouh om..nak utlua zaw hi'ng a..hon panpih utlua zaw hi'ng a...huchi-khachi....” chia hon kihep khiat san hiau. Khenkhat lah aw...mi kipolh pihpih, utna teng a sawl, a nungak try di khong a sawl. Sawl a ompa'n lah alawm adi ahinak leh man leh manlouh genlou a kuan deldel. Mudanga a om kala alawmpa' nungak ana bei nilouh in beizou khong, kisuanglah dan a om khekhe..chih bangle kha om hinchin maw.


Lawm na nei a, na iit mahmah a, nadeihsak mahmah mai. Hon sawlna te ah napai thasial kei a, haksa atuahni in na ensan kei a, dahni atuah in naheh nem a, Buaina atuah leh ama' moh hilele na gum teitei a, Na Lawm pa/nu na iit mahmah hang in nikhat a hon sukhase mahmah. Dahna natuah ni in nakiang a hon hehnem ding a na poimoh mahmah lai in muhding in a omta kei, Buaina natuah ni in nang huh di'n aman takei, Na lawmpa na ngaihzawng nu hon na etkaisak dia muangtak a mundang na zotsan in amah ading in ana kineih maimah taleh. Nang na lawmpa adia a nahih sate ziakin bangtan hiam amah apan kilam-etna na nei maw? Na thangpai alah banga nahih theih tuan? A choh chu nahi vele. Huai huntak in vual lelh huai bangsim mah leh na supna khatle omlou ahihlam naphok hyao? Lawmdik leh diklou khenna himai eivoi. Huchibang a hong kilang khelou hileh, nikhat tei alungsim natheih chianga nang a dia apoilua hihkha(nalawm in) ana hikhin didan ana hi dan ana hi a'i. Numeite..chizel..le..amau gengen zozen hang a denchiah aki ngaise law kha d'ua aw..ki ngaise lua in ana om sedeuh deuh kha d'iu chih bangle lauh um akhu. A omdan uh asiatdan gengen mahle'ng apil, laisiam, omdan siam leh igam-inam iit mahmah leng adim-aha a om uh ahi chih mangngilh keile kachi mahmah. Innlam ate bang in Khopi a om I Zolia te a omdan se mawng a sak maimah khak di'u bangle thil omthei tak hi'n maw. I thupi ah kik non maimai le, Numei ziak bang ale lawmta kituak lai kisuk puak fokfok theih hinchin maw. Anih ua ngaituak ana hi uh a'ihke'h lah a lawmpa' ngaihzawng amah adia ana kizoh hiau chih khong. Numei pilvan louhziak adiam, pasal hai ziak adiam chih suizui lel lel ahi.


Lawmta ki-iitna chihtakna toh kihel hiai khovel a omlai dia gingta hetlou ke, nachih leh theikhial hiteh. Lawm hoih mahmah natuak khanai kei chihna ahi. Tua lawmhoih ahi chia napolh te leng haksatna natuah ni in bang hon chih di u'am ah. Lawm ginomlou neih khak pen ei a di'n supna lian mahmah hithei hiveh, a hoihlam sanga aselam a hon piithei ding lawm neih pen thil lauhuai pi ahi ve. Khamtheih-guihtheih ichihte khong lawmte apan kipan ana himawk lim veh aw. I lawm polh I chet mahmah poimoh.Lawm hoih mahmah in bel khamtheih ngolvei in omle chin le nahoihna ding deih in pan hon lakpih dinga, lampi dik laktu in ahong pang dia, na kol tanna apan nasuah tak mateng apang di. Na lawm,nidanga na kithuahpih theih mahmah, kholai a khamsia a lun deldol na mu a, nava phong in a inn uah nava kha diam?? A'ihke'h, ahihna kithei a et le hon en ngamlou a pai dindin na mu a, nang le natheih midang ngeilouh napelh bang in na paipel hia? Atam zaw in I lawm iit takte thilhoihlou a akibual chiang ua I panpih naksang a I theihmoh bawl chia I lawm iit tampi khahsuah khanak hi ve hang aw.


Nachiii??

KA KISAK THEIHNA



By Nature, The Paite tribes are timid, recluse people who are truly committed to whatever they do. Although the Paite tribes are mainly agriculturists, many of them have achieved remarkable fetes. Today some of them occupy respectable posts and positions in the mainstream governance of Indian subcontinent as well. It would NOT be an axaggeration if stated that the Paite tribes are one of the most academically superior tribes amongst other tribes of the whole of India.
www.indianetzone.com


A dik kei a chi ngam te'n na khut uh liik uah? Hiai thu kua nagelh adiam ah gelh dik sa mahmah mai dan kei voi. Eimi mah adiam ah, I 'tech savvy' thouta ua, gelh dik himhim kasa. I nam min nelhsiah law kha idia aw chih bang ngaihdan honpia hivaw maw. Eilawi hih nam kisathei tak lah hi lah kisathei tham mah le kihi lou tuanlou. Tribal kichih dibang haksa sa simsim laite hihang a, I nam min dawk sak sek lehang I omna peuh ah mi' theih himai di asialam hi'n apha hita leh. Manipuri kichi khempeuh hanga lah apau uh thei mahmah lou ihih chianga. Mi'n hon dot chiang in 'Paite' chi eel-aal in ah, koi mun a om achih ualeh bel 'Manipur' chihlai(?) mai di. Manipuri(h.t. Meitei) kahi vachih khoonkhoon sang in. Lungsim neuman hithah lou, unau Hmarte, Kukite leh adg. Adg. bang in amin tawpna di ua a nam min uh mah zang seksek unchin, mi' theih ale omzaw uh hivaw maw. Footballer Heutupa Khenthang Paite bang in 'Paite' chih a mintawp nadia hon koih, TV hiam a akimawl imuh hiam, Newspaper khong a amin ahong kilat chiang a nuamtuan chih phetlouh hon kisathei sak mahmah kineihsak huai inchin ana aaa bawl luatpah a om akei maw...Vaite bang in amin khong ahon gen khak chiang ua chimul bang ana thou sit thei eivoi. I beh min adawk sese deih hile hang kilawm eipawl neknak kha, I lungsim neu chiliklik lam kilang lua a khuhdeuh zek lehang nachi kei maw. Eimi kampau lak ah bel na utleh na beh min lian pengpong in gelh lete poilou, hoih le hoih zaw. Exposure (sappau lou a le ki 'talk' thei lou akei) sang deuh a om mi itamta a, huaitan tunna nei chiangte beek in I zat poimoh sa kave. Amau chauh hilouu.. Khopi a vaitual tuan gige te'n le.


I nam in miphalah deklou hial ana hidan ana hi ahi. Lam tuamtuam ah sepna neupen apat sepna lianpii petmah hitaleh ikidaih lawtel ve ua le..(Kijuak apat Officer leituan khalou khop a Saap chia gelh di ka chih zaw hi a ) I sepna muna mun poimoh taktak leenthei kitamta, media lam lah hithou, Govt. sepna lamlah hithou...adang dang le hithou..hithou...hithou. I nam min kha a gin ngaihzawk di hina pii I behmin khong uh hong gin ngaih zawk chiang a I identity suanga thil ihih dek chiang a bangmah kolok zoulou, kuma'n phok/theikha zoulou ana ki hikha hidi hiv'aw maw. Hon thei lou, vai lungmawl te kiang a hilh chian(g) nadia sawt pipi lut phetlou “hiaite Nam kituah chikei na uh e” chi ngeingei di ua gingta law set ke.. amau houh lunglut hi awmtak in mitbeem kelkul in ngaikhe lai ve uh. Ahilh le peih dimah atheih chiang di'u aka mawle...


I nam miphalah, vaisai siamlou, mahni angma sial khong vachih a ve gengen sang in, bang chileh I nam katawsang theidia? Bang chileh “Paite khonung pil” chih paunak kasubei dia chih ingaih tuah zawk di'u hilou di maw?. I nam mi'n hon simmoh uh, I gamsung ah utut in vaihawm asawm uh ichih leh aziak tak zaw iki Paite sak kei a, I nam I zumpih a, Paite pau khong sang a pau leh ham dang ngaisang zaw a I pau balbal, I pau tharkthrak khempeuh ziak uh le ahih khamoh na! I nam I gen siatsiat leh eileh ei kigen sia kihi a maw...Na tal ah kigelh zozen keileh le napaih theihlouh di na Nam min zaw paw gige nahi aw. I pau bang zaw nak nalh lua hiin maw..kaih tuamtuam lah hi lah ithil gen kibang thou, lah theihsiam louh lah hilou. Nam tuantual ihi dek kei, mi phak lah tan le I pha lou tuankei. Paite ihihna I tawisang luat hunta hiveh aw. Bangmah lou apan dopsang a om Nam Laisiam, Nam khuaknei, Nam 'Chaw kay', Nam ngaihsang huai lotel ahih dan thei a iki saktheihpih luatding ana hizaw dan ana hi ahi. I nam I ngaihsak louhziak, I kizahpih khempeuh ziak, ua Akmai chia lel le gam I neihlouh loh uh itheihna sawt ta!


Sapte'n/Mangkangte'n ui kha 'Dog' chi uh, nak diklouh lua...Meitei te'n 'Hui' chi uh, dik dek law mahmah...En chu “UI” mah kichi, dik lawtel chihdan deuh a, I pau khong hai in haipih phot in I tawndan khong haichilh phot le hang, Bangaluru khong, Chennai khong, Delhi Khong, Mumbai khong.. chi daudau lehang...Paite veng ahihlouh tawp a, Paite Nagar, Paite Salai (Salai- Tamil te'n road achih na uh a'ihkhaaa..), Paite Street/Avenue chih khong hong I hon nei kahmoh di'u hia. Nachi kei maw? I khopi hohna munmun a auto pupa nung beng khauh a “ Paite Nagar” chih gaih zel a I Paite pih te' kiang tung zanzan maimah di. Nuam kha na'nchia!


Kisathei a honsa mathei uh, apoi dek kei! Kaki saktheih pih dikhop pilna-siamna leh hauhsakna kanei a ahimai ke!. Lamka na nana a zaw tampen kahihna uh na hon zah deuh di ua hoihsa kahi. Thuaklah huai honsa khong na chichi khemkhem na ua.. nou milip tamzaw lak a teeng bangdia atam zaw te vai zui lou a vaituam satsat se, Ka lungduai luat lam nathei a pha-ze nasa a, akil akil a nahon kheuhkheuh a. Honthei lawtel leng le nadaih theih khakleh chi a awl a gengen inga. Ahun ta kachih chiang a zaw Sahang ihmu phong kha nahih lam na theih chianga kikhel ta di hiveh.


Khemkhem kei! Nahihna na gup ngamke'h zaw..na hihna in a hon gup na ut hunchiang in aki khelta ding. A tawisang tham I nam tawndan hausa takte iki saktheihpih luat ding uh ahi. “Sai sek pulh in le aphung zuan eive..muat zozen a aphung a omden, amuat beitan”. Saisek le naphak zoh ke'h....Nap toh kibang himai.!


Ka kisathei..Naak kisaktheih lua..Paite kahih ziak'n !

Friday, August 13, 2010

TOUNA!!

KHUA PHALOU.. mial thiithiai zozen,vuah zinglam apan chiinden,phiin nilhnilh. Nitak lam dak 2 vel a lawmpa'n hon fone “A weather climate lua, building fund iva sung diam?” hon chi a. Kenle ana 'aw' pah in ana kisa innkong a ana ngak. Lawmpa le hong kuanta ngei, kijui suk latlat in lawmte baan jot suk. Bangtan hiam zoh in chuh ka pawlching simta ua ka hohna dinglam uh kajuan uh ahi mai.

Bii-Inn niam kik kek, atuang lei himahleh aki jut siang khop mai. A inn neite ana siam ngial ua, sing tutphah niam dik dek hon baan hawm a, kouleng kual pilpial in ka tu tiptep uhi, hiai singtutphah te atut nopna bel, tutphah a tu lah kihi kitu bial lah hithou la hut hunhun a tutchiil theih 'aihchu.

Kadeih zah uh hon dong a kagen zoh nung uh sawtlou in innteeknu akhut langkhat a thawl liansim mahmah asunga tui siang kilkel leh akhut langkhat a nou - glass a bawl, tawi in a room lam ua pan hong pusuak a buaina bawllouh di ahih dan khong, buaina bawlte anin(g) huai dan khong gen zalhzalh in a thil tawite ka lai uah(leitual ah) ahon tung a, tui leh a 'chapawt' di ladin kichen lam ah adianglut non hi. Koule ka Bartender pa un ka nou di chiat ua ahun hun in hon baan sun, mial sim khipkhep mahleh a kikim chiatdin hon sung thei mawk veh e. Ama'n a sun chianga a tui gin(g)dan a pan koitan pha ahiam chih thei ahihchiang a, huaziaka Bartender dia muangtak a kiseh chu a'i. Innteknu kitchen lam apan hong kikou phei lahlah - “Voksa, Voksung, Asithun, Kaang-hou, Singzu Mix, Uisa, Bawng sa hou, Aakgil om ei bang kon tawi dia”. Innteknu bel saminsa zuaktu lian mahmah khat ahi ve, saa teng nei. Kikou phei zaizai in kaduh lamchiat uh kaki laak ua, ke'n chuh “singzu mix-satui buah” kuang khat ka teel ve. Innteknu'n chi leh maltavui, leh ka sap(order) bang bang uh kalai ua hon ban koih zatzat a, hong koihzoh toh kituak a tui deihdan chiat kihel siau siau mahni nou chiat domsang in “ Tounaaa...Tuap kilaam zen in dawn awle” chi a nou tat tuah zaizai...dawn kipan hita mai.

Dawn pat tung bang a zaw I gen di le kithei pah zozen lou a ki en tuah kha luakluak, I pau bang awl(ngaihlou) khaalkhaal zozen hiveh aw. Bartender pa'n chu a velvel in hon sung zel a amehpih singzu-satuibuah toh I hon meh zaw aw..mui veng veng zozen e.. Li vei – Nga vei khong I hon dawn chiat ta zaw I hong pau nuam panta.. Gamteng gen a kikum tiptip, Politician te bang gen in I theih dandan a ki 'update' tuah, Khosung thuthang bang, I gam vai bang I hong houlim zaw aw.. ki thalawp chiat aki hina ve. A sungpa lah tawplou a hon sung zom zel, abei leh alak thak zel ding a mohpuak chih mah, amohpuak na a zouthoh mahmah fetfet hi.. Dawn zom zel zaw kihi venchin, apau nuam di bang kituh zaizai, aw lah chu ngaih deuh deuh mai, “Ana khawl phot aw, ken kon gen phot di..” ki chi tual tual kawmkawm a achang a amehpih(chapawt) sawk cheuh zel. Ana pau khollou a munkhat a ana tu ngeungau te bang pau dia sawl nouhnouh. Thu kikupte lah ki a kizomlou theita, a kopkop a atuamchiat gen in chiak balbal a om, Kop khat ngaihzawng thu gen, kop khat in a tuikhuk(well) toh uh gen chih khawng. Huai akal lak a kisawk tuah zauh zel in 'Biri' patna di nawtkuang ki ngen zel. A 'Biri' ta geet lah, mit a mit baih, ipau di I awlmoh luah ziak a tep aam manlou a ana mit zel chu ana hidi'n. “ Zu thol khat toh biri tawn khat leh nawtkuang bawmkhat kituak” achih utuh a practical a kithei/kichian eimai ve maimah in ah. Hun chiat ta chih di, a tawpna dia aki ton a dawn khawm in huchia inn a ann nedia pai kawm a nitak chiang a kingak khomna di leh hohna di gen khawm tou laihlaih. Buiding Fund sung zou chu kihi mai.

Ann nek chu kilap lou chihman thu, hichi banga lawm ngaihtak tetoh Mi toh kibuai/buaina bawl di lamlam ngaihtuah na a omkha lou a kithuah khawm a houlim khawm, chiamnui khawm, hai om khawm a om a nuam chih phetlouh I damsung theiden din ka kigingta. Khatpa le kham law mahmah lampi gei a alup leh vok khat le agei a vakual tei, pitek khat hong pai in chin ' A man is known by the company he keeps' achih leh a Vok pen kina kin a taikhia chih dan tel a dawn chu hilou, vual nopna, vual thuahna, I lungsim tawng a I imm khinkhian te I lawm iit tak te toh kikum tiptip a om theihna a manpha kei a hya?. Nitak hong hi alah nungak heel dia kuan nainai, Chinglit tum in kholai a zaideih I hon awi zoizoi bang zaw..nuam khana eive.. Nungak lawm I maingal deuhte inn a lut masa in a innkong khak bul mahmah ua kivual(lapawl sate dan a) "Ka hong lutchiang tutna honpia’n..tutna honpia’n..tutna honpia’n..Ka hong lutchiang tutna honpia’n ngaih aw hon tu’n honchi’n……ka hong lut chiang na...” chi a atenor toh, a bass toh, Alto toh..sapuak zaizai, inn kong hong hon masiah uh huchia sa..chih khong. Khatvei houh kikhopna aneih deklai uh ahihlam akhonung a thei.. siamzou tak uh e maw..Zolianu. Eimi numeite zaw akamsiam uh khum eive maw… Hon ningsim le uh le.. i paidek chia hon khaam teitei uh..dak 12 bang gingdek lehle.. "zansawt nailoupi".. chi teitei te kha hi unchin. Nak ngaihsang huai uh hita ven… Nikhat houh lawite apau tam hetlou lah apau khiat sunsun a nuihzak huai khat in, Condom kibulh henla puan bangmah kisilh in kiteng keileh vuaktang ihi diam? Chih dotna hon bawl thepthup, zan khotawn a hon nuisak dan eive. Kholai khong a daih luat zikzik leh thawmhau huai inchin, kholai khong a huchia I pillou omleh mi nautaang bang le kisu lung nuam deuh dia gingta tawk ke! I pil om luat geugaau leh gimhuai inchin, huchi mah banga Zudawn theilou hih sang a dawnlou thei hih ding ahi zaw kasa. Zu dawnlou himhim, tep-le-muam neilou, pum a pum hoih heelhawl te kha en vengveng lechin ana 'sam' deuh uh eive.. lawm thuah na ah bang paukam kilawm deuh zang theilou uh ahihke'h kihoihsak law zozen in tep le muam chiingte mupeih lou, huat bawl mawk chih bang le omthei hi'n maw. Kisiang thousak law zozen in kuamah toh kituak theilou, mipi lak natawm a laizial gim/khaini gim azaak leh naak khong phiit ging vava, nak bang hum tentan khekhe, ichih te zaw mibanglou a kakoih e... Nungak khat le kisiang thousak lawtel, aveih asan(g) tenga le a taw sil chih dan deuh te kha.. Uang law liap!. A kisiang thousak ichi hiam aki mihoih sakluat nalam ua mi kisuanglah tak a koih thei ek mawk uh hiveh aw. Huaiziak a kuama'n ngailou uh inn a omom unchin lai/lehkha lam a apai khak ualeh lai bang siam zozen uh kaam lianpi bang mupah lah kuamah adia zat theihlouh zel.. aleh lam a lah ahun theilou a zudawn awlmoh lawkha, nuamsa law zozen in maban bangmah lou suakkha chih bang le nak omtheih lua hi'n maw. Lehkha/lai lam a apai kei vet ua lelah zat theih top louh. Ka muhdan dan in mi him him, akoi akoi ah nna sem in om lehle mi toh ana kithuah thei, ami-asa awlmoh, mi' adia zat theih ichih te zaw zu dawnlouthei {h.t.(huaituh) Zu dawn thei lah khawl hun thei} te ana hi tangpi in kamu... huai tuh lawm-le-vual pawl mi chihna... zudawn hetlou a mipolhsiam mahmah le omlou ahituan kei aw... ana kizephok lawjel.. kei muhdan lel ahi. Mi khatle Biak-inn kai taima lua akai khollou te khong ava kikhop khak jenjen chiang ua ana iplah bawl mawk chih bang. Eilawi hih thil khat ihih khak chiang a ki mi sak a'ihke'h kisathei baih lua hikha di hive hang aw.

Eilawi...chi geetzel le.. Amei-apa a zu hai a hai...........dawn. Lamka khosung banga le Sunday chiang a I numei khangdawng te uh kha huaiii....khong a zudawn a kithuah khawm uh himai ve uh aw. Dawn kei uh heh ka chi a maw? Na za a hia? Hehehe.. Chih ngam di vual hilou. Kou khua a kha…mikhat..eh! mi thum omdan hoihsalou a kamsiam a huchi zaw deuh un denchiah I minse gai diu va chikha leng "Tanau le hilou na gen di omkei" chih khawng hi maimah a'ihchia pum a pum kihtaak sim maimah keita ve akam tam utoh...a tangvalte uh bang hikha le tuh nuam lawzel dizaw hivaw.Ha! Numei ahih na u'ah a zahlak huai di'n zu-inn a tu phelphal khempeuh kei deuh le uh kachi mahmah, Innlam a Zu-innte ale “Ladies night” cihdan deuh neihsak zaih di aka…nak kipah law di’u hi’n maw.. Pasal te hon su tuai uh aka! Kidaam/kidek theihna nei a zudawn a siat luatna omdi'n ka gingta kei. Huaiziak in..Zu zaw Dawntheilou a omsang in Dawnlouthei a om asiat na om di'n na gingta hia? Unau, Nangla Dawntheilou bilbel maw Dawnlouthei? Hon gen mah daw.

“Atung a kigelhte agelhpa ngahidan ahi kimkei, a simsim a moh akipuak diu !” chimawk maw!!! hahahaha.. Cheers! Hinkhua zang nuam ni.. Sawtlou chik a'ih bang!.. Touna!

Friday, August 6, 2010

PEISA...PEISA...PEISA.....

Mikhat le a Ojapu pa’n ‘Aim in life’ a gen sak leh ‘ Chief Guest’ chi geih hivaw.. Nuihzak huai bangsim mahleh nuihzak huaitha’h lou, huai naupang ngaihtuahna chiimtak neimi hidi’n kagingta hi. En ngaihtuah le hang, Chief Guest hih theihna ding in, Contractor hiam, MLA hiam ahihkeileh sum neimi khat ihih ngai aziakbel sum aki lawm huntawk panpihna piak ngai hiven hon chial tute kiang a. Mipi’n program patding Chief Guest te ana ngak khipkhep, Ahong paina ding lampi khong ana cheimawi in 'welcome gate' analh theipen a bawl, Pak ana theh ding chi in line a kiding diudeu, lai(paper)teh nensa ikhut a kitawi temtom. Amau awla dakkal nih khong zekai a hunglut al-al uh,Pak kitheh zai zai, lasakna khongtoh ana dawn. Hall sung hong lut, mipite kiding thrap, program kipan in mipi mai a athugen honpan uh, Sum bangzah hiam “Ka panpih na in…dangka…… kapia.” hon chi, mipi ki awng zuazua, Chief Guest pa’ min ki sam(chant) inchin “Dam sawt hen! Dam sawt hen!” chi naihnaih. Program zohma a banghih di kin nei adiam athugen zohnung sawtlou a Chief Guest pa pai vangvang, apai ale mipi kiding dipdep mai. I damsung a I thitup dia “Chief Guest” chuh asia law lawmlawm kei nachi kei maw? Lal den ding/ Lal ding chihna ahive tua naupang in a ‘Aim in Life’.


Tulai khovel chauh le hilou in huuuii…. hunlai pek apan Sum’ thilhih theihna lian mahmah,alian law khengval zozen kasa, I deihtakna uh lianzaw sem lai. Nou bang ngaihdan nanei di u’am ah. Kachihna bel, Hai sim milmel in mawk nuih vemvuam gige lengle sum ineih nak lezaw mi' muh a apil kihi mai ding. I thu gente mi ngaih khiat hiding, Khotaang a mizahtak kihi ding, thugen na hun khong itang mun dia saptuam upa bangle ikai khamoh na?..pau selouh in. Huai chauh le hilou, khotanga thilhihna tenga mi phawk kihi ding, I lawmdi tam ding banah taang a tai di tam di’u, Buaina tuakleng hon hun ding tam ding, kasum neihziaka tanau bang hau lawmahmah di ihih chianga maw. I Society en vengveng lehang, Tanau hau ichihte khong ana neizou deuhte ahi tangpi ua, daikil kalah teng in buaina tuakle mi hon panpih ding muh hak samah mah di’n kagingta, kuamah itung a bangmah kilam-en lou/ amuh ding uh omlou ahihchiang ua. Alam et bang ua lah hihzoh kinei lou peuhmah di ahihchiang a. Hauleng zaw aw….. sum negu toihtoih di! Ka ui’ ading natan kaam leisak di ,t hil hih khelh nei lengle kasum in mi’ kam humdia, kuama’n gen ngam hetlou ding ua, kei hon mohsa a paungam ding kachih te mi mah zang in kabeng dai geih dia vau toh kathuah ladep dia, kua a hon khoih thei di.


Sum I deihtak na uh khenkhat gen zual le, Numei Nurse zousa bangle kaam / sepna hoih aneih kei ualeh kua’n moudia vaheel khol lou chih khawng. Lamka a dawr khat a lut, huaini a nasem lai pii bazaar lam a hihding kin omziak a pot khia in khekol khat lei kawm di chi hiveng aw, a khekol khai deudau te uh kava en di chi a kava khoih leh “ Huai khekol na leizou kei du…koih sese dah mai oh..” hon na chitel veh e.. Azing a kichei deuh a va en thak leh siam a ana siam… lei lou daih! Chi khem khem le. I kichei dan natan a mi’n I van lei leh lei louh di hon na khen sak uh ei set voi.. Politics lam bang le sum nei leng MLA khong lei khiat theih mai, mimal vote khong in thu paw mahmah lou. Kam I deih a lah I neih valval le hiphet lou I neihlouh valval a sum a delh in kam nei, pathian honpiak houh chi in kipahthu houh genta tuau tuau lai tei uteh. I sum dawn nate uh lah mul a mul kimhuai thei. Mi hinna khong a sumdawng ihih chiang ua. Huaiziak a I lai khong le mawk gelhgelh ngam huai lou, k’on thugelh te le “ Agelhpa ngaihdan ahi kimkei ” chih mai di ahita hyaleh?? A Paap zong pawzou ding imaw??

Ken zaw kon phaklouh man a huchia ko’n gen mah hi, Keile ka hausa ut sam vele. Tanau kahau ut, kei tanga pang di kadeih sam voi.. Hon hawm zek sam ve ua…hehehhe ! Nou dinmun /neguthei ding dinmun in ding leng zaw aw.. Nou sang ale khawk zaw di…ka dailen buuk uh le amin phuah a Govt. Teacher hihsak mai di, contract kasai dia ka inn gate uh bawl di,.Phak louhte dem ngeina himah ei.. Hon phalou hing… Internet a gam itna thu gelh kei lengle kagam zaw ka iit lawtel..Gam iit nadia le sum ngai zel, sum neile hang I nungzui di ompan di, I taang taang a sihngam a pang di omthei di, election hun chiang a sih ngam a mikhat lalna di deih a iki sat tuah vengvung utoh kibang a, akhonung a kua phawk lah hilou khat! Zawng Mingol !.I politics saidan uh kha neulua chih in le gen kah lou miksi ‘S’ chiah le phalou lai… Kamuh dan eikhah aw lela kagen.. Katheihlouh man le himai thei. Sawmguk vel khonglai dante a hiaipa/nu thugen dik e chi a kizuih chih om nawnlou, Peisa..peisa..peisa..peisa na neihlouh leh.. Mi’n seki thum (mibanglou) hon suah mai di’u hinchin na thugen dik lele.. Kei sang in hoihzaw unla igelhte tungtawn a asia-apha, huchi khachi zawdeuh leh chih khawng kikum chauh hilou in hih lehang la… Gam iitna thu zaw hunsak ni I iitkei chihna hilou inchin, kuamah kia nagen louh di ua, mi’n internet a gam itna thu gelhgelh te a iit taktak loute ahi chi unchin bangziak a zomi tampi I gam taisan a USA khong Jaapan khong, Singapoore khong a chiahchiah idiam leh? Chile... kei le Chennai chu tung zou hamham chu kahive.. hohohoho..!

EUREKA….EUREKA! Kathei kheta ve.. Kuamah gam iitlou omlou…a iit lua le om tuanlou.. Sum mahmah poimoh ihih chiang a I gam a piang di omlou..omlou na lailai, ei-le-ei ki ne lailai.. huaiziak a I omna chiat ah ZOGAM a di’n awle…

Monday, June 28, 2010

INn NEIPA aw...Inn neipa!

Abangchi dan natel set tawk mahmah a..inn neidiale neidiak naka maw? Omnading neilou ihihchianga I hongbiak angai a advance tampi (meltuam ziaka midanga sanga tamzaw sese) mahmah nahon kipesak a,na inn nuamlou chik, tohlet bei,mial bekbuk,asun-ajan a light vaak ngai sung chuh mi omdi zah chetchet genin luah chu kahi peuhmah phota. Kholum sukpi laia light hongmit bangzaw kinaksam leh kilawm zozen. Na room khat, na sumduh mana luahdia nakhen khiat ahihziak in ilut-ipot a na innkong I totlouh theih louh hinalais.Nasepna kineisam ahihchiang in akhenchiang in I hongtung hak chiang in gate nahon kalh khum khina, agate chabi lah hon pe utlou nahihchiang a I hon phawng mai ngai..neheh thou chuh aw.. kapau theihlouh in nahon hansan neknek a, dai dide a ka om hanga hon nak mekluputlua hing...napau uh lah Doot bawmsia sunga suang koihhang a I sing (shake) ekek mah bang bolbol..hang munlua china napau itheihlouh bangle ahoih natak om, napau thei hilehang ihehna di khong genkha ding china koulawi lah kakam sangua kakhut uh kinzaw ‘aihchia hon kisual pih leklek maidi dan keive..

Abang chitel le nadiam ah..chi lailai le..innluahman I honpiak chauha lungkim lou non bill theih tam atam, tui free(huaile a al velvul),maintenance fee, mi honghoh naman fee, huiha genseng khang ei..Koulawi khah noubang a vomlotel ngetngut lou unga,ngou uut ziaka innsunga kikhum khumte hilou,kipawt tuah kipawl tuah.Nagam ua kong ombang ua nou kougama hong om hile uchin nuam nasa law loplop kei di ua..noule naki pot tuah keitaak ualeh kachi ngam. Huchimah banga koule amual-aguam gamlapi kana,innlum leh it-le-ngaihte taisan jena nagam ua ka omna uah, a omkhawm kha tamloute kaki ngainat louhtheih uh ahi ahia? Noubang a kingaihsak lou, lampi a sidek a kisat letlet le taisan ngam khop a phattuam ngaihna neilou hilou..hihetlou unga.. sihni manni a ki-uap liailiaite, haksatna kidawntuahte, iitna zaautak nei mite keive ua. Kou kaki thuahkhawm ziak ua thilsia hih hituanlou..hihetlou keive ua, manlouh chikchik gena kithuah nitum thei keive ua aw ka awlni chang ua. Ko’n dotnop tuh: Kaki hohtuah ua nang konsuk buai or buaina kabawlkei nakualeh banga apoiluatna?. Hiai dotna non dawndan ding mahmah kathei nuam.

Numei leh Pasal tonkhom le unglah hon munuam lawse nabang ua, nou lah bus sung khong local train sung khawnga na chipih uh numei leh pasal kisawk guigui zozente nakimukeisak henghang a. Belbul teh! Kou numei leh pasal kaki thuah ziakua/ ka omkhawm ziak ua nang ngaihtuah bangbang hih di kahituan kei uh ei.. nou bel na numeite uh napotsak louh hang un leh aki mihoihsak hang un apot khiat chiang ua atangval tetoh amialna na naih ua..aban zaw nathei na ngaihtuahdan te vahihua. Na nungakte uh genlai le.. a leenlai ua a utut ua om unchin pasal khong chu nu-le-pa zonsak nei deuh vel chihte nasiam lam uh leh na omdan uh hilel e. Kou Zolia te zaw iitna hautak, hehpihna hau ahi ua, noulawi in khemnop non saten ua kap nelhnalh khonga nangaihdan khong uh nagen chiang ua khemzou zel nahi lel uh aw.. ana en in kou zolia te nasuk thangpaih leh nuam tual hontuansak tuankei ding uh. Hiai kongen na chu maw Inn neipa.. kou numei-pasal kaki thuah ziak un thilsia hih pahpah hisamlou kahi uh kachihna hilel ei.

Na inn gen nonle..kalut kapot nahon enzui zoulua a akhenchiah security te konsa zozen veh! Hostel khong hong vet lechin siam vanglak di neive maw..kuamah a omsate loungallutsak louh chih khawng..I lawmte khong hong hoh ut le uh le buai huai lotel nahih bang.. Permission I honla zozen a I lawmte khat hong hoh sunsun lah namai gumpi toh na en kawi vengvanga..huchi tel zaw angaihna omkei chiin inndang innneipa omlou deuh/ strictlou deuh kazonga, kamu a, kaki suan dek konhilh paha, ka advance konpiak..kasum..keimah sum mah piak khiat di chu haksa nanak sak ngei maw.. bang fee fee hiam gen in na ut teng na cut zohin abangteng nonpia khonga..mundang luah chu kahi mai. Muhpeih thu in zaw konnak muhpeih louh dan.. kon enghuat lotel..Na lim na meel beibuai pii toh.. Ka innluah thakna bang achi diam maw..Hmmmmm..

Hahaha..kagen teng nangle thei sam lechin…simthei lechin ka ut mahve..maw..Inn neipa..Na thring lua..na cho kay keilua. Na thring dan uh le hoihtaka gelh kaka ana sim ou..

KHEMPEUH!!

Hiai kammal paite pau laka pau kazakdah pen ahi hilele kenle kazatlouh chu hilou. Kithusim louhna, kithulaklouhna, Kimuhniamna kammal kha(bitter) mahmah khat anahi hi. Ipau inle ei honsun a I thil hih peuhmah “khempeuh” ahi diam maw chike, mi’n thugen lelah “amahle huchi-khachi” khempeuh kasa ve! Chi in thusim hetlou,Mi’n laigelh lelah agelhpa/nu toh alaigelh bulhtuah mawk! Aphuahtawm vek ahihmel nathei a hya?....Ngaaau! Mi’n limtak in Lasa lelah, ana zahpih “khempeuh”, Sappau siamsim taka khat apau leh ageia te’n ana “khempeuh” zel..Bangchi “khempeuh” la? Nang na “khempeuh” ziaka mi A perform ding bangua perform ngam nonlou uh,na “khempeuh” khakdi lau uh. A khandal nahih nathei hia? Na Zomipih Khandi nadal leh ZONAMKHANDAL chihna, Zonamkhandal Si aw..Mang aw..chihla nanga di himai. Lasa siam tamtak in I market neu achihchih uh kha bangdang hilou in ei-le-ei kidem,kimusit tuah, kizahpih, “khempeuh” kisatuah ihih chianga album alei di omlou, huaichuh market neu hiziang! Kipah tawituah chih mawngmawng omlou, midem-siam, minuihsan henghang siam, nuihsan neknak khong siam, I Doctorate nalampang uh, I chil hia banga akivei nalam pangtak ahihchianga namdangte’ huat kiloh mai eive. Huaiziakmah hinte, unau melhaih laia unau Kukite’n “Thoukang” honchih uh.Thoukang thuak hakdan ithei voi maw.

Ngaihtuah himhim lechin, Lamka khosung a milip tampente ihi ua himahleh eisanga tawmzaw nambing tuamtuam te huat kihi, bangziakdang hilou in, inntekdan siamlou, mi kankuahdan siamlou, namdangte “khempeuh” sa, eilah bang le hituanlou, miphalah namkhat ihihlam iki phokta di uam ah. Chennai,Delhi,Mumbai khongah I om a Nepalite khong simmoh dek zeihlai, I phakouhdan dan chu.. Sumloh dingmaha kuan ahihlam uh kimangngilh lou unchin sum tampi toh agam uh tungzel uh, Eilah khopi tungphet sepna zongle zong nailou a sungkuante puaksak sum tamin tawmleh Mobile Fone leipah…. Nasem in Vaite khong khemsa a va-om deeldawl, Nepali te’ khemsa/leisa khonga va om peetpoot! I tenna state suminsia saktu Eilawi hidia kagintak..eh! gingta phet hilou.."HIDI" aka..HeuHou geuh mai.. Hiailam thuzaw genpeih nawndah mai ni.. “Bilh a thoulou” Zomi numei pillah!! Thui! Kuamah innlam aom tenle hondeih mahmah kei unchiai..nasiat dan thangta..zatalai ah..Nidang dana khopi a oma omdan hoihlou ki-im theih vual hinawnlou, khovel neu gop... hon muthei ditamta..inlam a hiailama na omdan ana theilaw khinta uh ..tangval ten. Vaite khong nonnei di ua eimi melpu naupang vom bilbel Tamil chiik tak a hongpau khedi khong a ompah gintak louhtheih ahikei reng leng…Khong chi meimei le!

Inchin..keile khempeuh honsa nadi chin ua ken poisa lou! Kenle khempeuh honsa thou… Hiailam a kizuak a om uh china inlam natun chia Bible lenuaia zepte “Khempeuh” konsa zaw.. Zumna neilou mi lohsa sum neksak guiguite “khempeuh” konsa zaw, Ki Christian sak mahmah a pai kangkang a lungtanga Christianna neuchikle omloute “khempeuh” konsa zaw, chipih-sapih iitna neilou a khenzak ut tute “Khempeuh” konsa zaw, “Khempeuh” konsak natam uh.. Hahaha.. Bangteng hileh Abukim ki omlou ahihchiang in bukim zaw a I omtheihna ding un Ki “Khempeuh” nonkei ni,kitawisang dan siam in I Zomi pihte kankuah dan siamleng..I omna na ah vaituam sat seselou in luangkhawm diamdiam le..ut huai naksak lawpetmah kihi’n maw. Unau Mizote bang hiai kitawi sangtuah lamkhong siam unchin enle amau ngaihsangte ana kingaisang mawk. Mi demdem hanga I demdemte sanga niamzaw a ei om dedaaw…I phaklouh man ana himaimah akale.
Khat-le-khat kitawi sangdan siamle hang I nam uh mite ngaihsang leh phawk ahilah tuandia hia, aselam ale miphawk a I om zoh uleh ahoiha miphawk in I omlah di ua hya..hya..hya..( Vaifilm a anungaku’n atangvalpa agal apan asap cia a thot(echo) chiai chiai dana sim d) Nachiii? Heuhou chin!

Monday, June 14, 2010

HinKhua

Hinkhua khong I ngaihtuah mawkleh kingaihsiat theih ekmawk eive maw? Sepna khong banga maa paia pailouhni khong,kingaise taka oma “kei bangziak a huchi biik,genthei biik kahi ding?” Chih banga ei leh ei kidot khak mawk theih, midangte sum-le-pai tasam hetlou a omthei ua ei pen mi’ nikhat ann nekman khonglel loha gam hiai tantan a om hanga, I va omna gammite’ simmoh dilela hiai tak a bang hih ka zenhouh mai ale? vual eng dilel in maw? I loh tamlou hial lah kidaih mahmah lou, lawh lakni a le lohlak non kal ngaklah te kihi. Damlouh-hitaan tuak lehang lah isum zatna buai hingal mai ahihchia I meltheihte’ kiang khonga sum bat dia zong khonkhon gige ngai. Midang in sum zatseng louh aneihlai ua ei kihuchi buai gige. Bangziak taka mi huchi ua ei hichi neet-nuut se idiam? Ahihkeileh, huchi ding himhim a khovela kipiang adiam or piansak a om idiam?
Mihausate khongin cellfone,car,bike leh adang dang a suak thakthak aleizoh banuah zatsenglouh neihlelam aneih laiua en I puannak leng khateng a athaka khekzoulou phetlou Christmas puannak dia neilou sasa I ilei pen kumtawn daihsak, asiat matan! Hinman omloutak zaw ahi. I innluah zoh sunsun lah aw…mi daikil kal khonga inn neuchik, tohlet omkhollou chihkhong hi. Ikim-ikiang idakvel a eisanga neizaw ngen hauzaw ngen, enhuai tuntun sakin omkhanak veh e. Lei aleh genthei ding, vana lah genthei lei dile ihi khamoh na! Leitunga I omsung bek in neihlehlam kiningching tak leh duhduh bek nezou in ki-om bekleh zaw maw. Ke’n bang kahih ziaka mi huchi phaklouh tuam keita? Mi eng tuntun a khosa nilouh kahia? Ahau telah hau hulhul eilah kiam deuh deuh. “Lam-etna” himai maw I hinpih.
Huchi kawmpi a alangkhat lama ingaihtuah thaka mi silh-le-ten leh giahna dingle neizoulou,kholaia lamgei khonga giakmai,nekding zinga khutdoh maite khongtoh iki tehthak chianga I hinkhua leh khosak dante kipah huailou hithahah lou ana hazel. Hospital te khonga damlou khoisa ngutngut te khong ivamuh leh dam aman phatdan itheihthak dana eisanga khosak haksa anasa zawdeuhte ingaihtuah thakleh I khomkhom a khosa theilua ihihdan kithei zel. I neihlouh dandan nei, I hauhlouh dandan Hausa ina hilim vele.
Huaiziaka,I sahkhua in honsin sakte zui a I biak Pathian muang kawm in I hinkhua zangle hang hinkhua nuam, hinkhua tension Free, Mi-enna Free leh Lungkhamna Free himai ding dan tuh ahi. I neihlouh toh kituak dia hon siamtu’n hon chidamsak a, na ut-ut a na om a le hon veng teitei ahi khamoh kholkei ding.
I mihinna ziak ahidiam maw….theikhang.. Leitunga teng ihihziak ahidiam Tantawk a Lungkim sanga huchi zawdeuh leh chi in I neihsa te sanga tamzaw deih behbeh..deih behbehbeh…. Gelh beh nawndah ni! Daihmai..!
@ http://zomicoolmood.blogspot.com/

Tuesday, April 27, 2010

Jadu Ki Jhappi..

Muhtheih lah hilou,khoihkhak theihlah hisamlou,lah lungsima vei keihkuih den, mangngilh zohlah hilou..itna ichih zaw maktak eive maw. Khoihkhak theih leh muhtheih khong hile zaw delete or lakhia ‘aihke’h doctorte’ kia vapai a valak khiat sak theih maikhong hileh anop ding dan. Siamtu’n mimal chiata itandi ua ahawm iitna zaw lamdangtak ahive. Chika itheih ngeileng hilou zomah,ngaih a ngai, it a it mai, sihngam a ki-iit mawk. Lamdang takzaw hi maw.

Sawtzaw painaikei, galbuai ziaka tenna khua khekngai in kumkim vela sikul danga kisuan ngai. Note tei ditoh laisim ditoh kibuai charchar pahmai, achanga duty(galbuai) a kuan hizomah. Huai ka class ua numei asam ahunlel a tom,ngoumohlou a dinsang dan hunlel, amelsiang leh nuihmai takmai in kamit ala, ka enchim hetkei mawk hi. A omdan leh gamtatdan teng hoih kasa vek mai, houpih ut in phe tettet mahleng ahun ahongtun chiang in “Hi,Good Morning” chihlouh ngal kagen khejou mahmah kei, kagen diteng ka gawl a taang abang maimah hi. Class khat,section kibang akihih na ah hun sawtlou nungin kakineel ua,kihoujel kichiamnuihjel in ka omthei uh hi.Huai hunlai velmah in ka classmate te uh khatin leng sawtpi ngaita ahi chih kaza a,kalungtang a vut hi. Himahleh,thuak kenkon teitei in ka om nilouh hi. Khatvei class pumpi ann nek khomna om hiven amahleng ahong hohtei a,amah sawtpi ana ngaipa’n veel vitvit ahihchiang in keipen kana etmai louh hih dingdang a omkei khopmai. Angai tupa’n bel a velh vitvit dimah akhatnu’nle angaihlam thei ahihchiang a(a ngaithuk chu hi nailou), keibel kuamah theih louhkal in ana ngaikhin gawp mahleng kangaihlam lah gen ngam deklou kahih chianga. Kabuaina chu bangdang hilou,ka itdan leh ngaihdan thu genleng,angaihdan loulam hileh tua kaki lawmtaak bang ua kilawmta theilou di,nuam nonlou ding, genkei leng houpih thei, leh akiang a omthei zaw ding chih ngaihtuah chu ka hipeuh mah a. Pawl 8 khonglel kihi ahihman in bangchi banga ingaihte kianga kon ngai vachih ding adiam chihkhong aki ngaihtuah saan laitak hiven,apat di dan abul-abal ding thei zou nailou ana kihi dan ana hi ahi.

Hunte paizel ahihmanin,ilungsim ngaihtuahna leng hong kikhek pianta. H.t(huaituh) piching deuhta….himahleh hiai minu bel ka mangngilh thei ngeikei hi.Pawl 9 kahihkum un ki section khanonlou kahihman un kihoutuah chih khong ahong vangsim ta a,ahong vang deuh deuh leh i ngaihna lian semsem. Vul ningniang zena kumkai in Pawl 10 ah kahong ki class nonta uhi. Kenleng tukum chu kagen teitei ding chi in kagen dan dingte bang ngaihtuah in kana buaiten hi,angai tupa’n ngailai mahleh “keia nu’n” dawnna pelou ahi chih thei kahihman in gen chu kasawn ahimai. Sikul vai khong ‘aihkeh SSPP vai khong a hun zatkhawmna khong ah gen tumsek mahleng lawmta dana hon en ahi khading chijel in kaki peel saksak a,SSPP conference khong a kijuijui in ka om ua,Nikhat houh SSPP games and sport a Unit dangte toh kidem in kou unit ten zoulou dinglai honzoh ualeh kipak lua in kaki “hug” kha jojen uhi. Ama ading in “friendship hug” ahi maithei ‘mahleh keidin zaw kadam sung ka ngilh louh ding katunga thiltung kakipah na mahmah ahong suak hi.

Na Vang ngaih luat vang in laikhun belh zel a zalmang melmuh keidin lam etna omsun hi.. Zalmang hizongleh ngaih…

Theihlouh kal in kumte hongbei in pawl 10 examte kizou in,result te hongsuaka,college khong kai in hunte kizangtou hi. Tuchiang inbel kihoukhak nading hunleng a om nonkei a, ken bel niteng in kamu a himahleh ama’n ahon mu nonta kei. Ki sathei bang kasa a,a geia ombang ka ut tuntun sek hi. Ken huai tantan ana ngai ing amahlah theisak tuanlou kahihmanin banga kalam et theih tuan? Amah leng hun sawtlou nung in ngaihzawng neita chih kaza,kenbel poisa mahleng ka phulouh ahihlam chianlua kahihman in a iit tu ding om kachi a kapahpih huai kasa hi. Kakipah pih hangin ka pawna zel alah! Omdan dingle theihzoh huaikei ngei mai.

Kum le khate kikheng a paizel ahihmanin, kum 15 lambang paita mahleh kamang ngilh hauhkei. Akhenchiah kaki ngaihtuahsek a Ama’n leng ka itlam ka omdan apan ana theisam dia aw.. theileh ahon iit in ahon hehpih sam dia aw..chih khong kasuang tuah neuhneuh sek hi. Aguk a ngai tuntun in ka oma..ka omlai a..ka omlai! Khatvei kialel alungtang taktak toh "ka hon it' honchileh jaw damsung ka set ding kipahna nei mai ding in kaki ngaihtuah.

Thilsiamte vanga lailung zuang hikeng...navang ngaih lungzuan pih hing e, bangkim ahih thei tung pa thian in a ut banga vai hawm hi e...

Huchih lai in ka tapa pa'n hon pawnga, ka ofis kaikuan hun ahihlam hon hilh a,keileng kamang ka ngaihtuah a atak hileh kachi tuankei, hon ngai tuandia hia? mawle? kihahsiang zok in ofis kai geihrel!!.

Monday, April 26, 2010

KHUA LUM PANTA AIHCHIAH..

Chi daihle..Sawtpai nailou in i Zozaam news uah,Tamil te’n Zomi nungak leh Tangval suam ua van laksak uh chihthu bang,Beach a ki tawp tonton bang,eimah leh eimah kina a buai in kisual-kuvua a om chihbang,kana sim a athuak khate i puaknat piha,keileng kalung a khoih mahmaha poikasa hi. Kei gen/gelh a bang phatuam omding hikei mahleh a phat tuam khak lam etna nei tei tei kawm in i gelhjel mai awleh.
Mi’ suam/suknoplouh/abuse a I omziak uh bangziak hidi’n nakoih a? Ei mohna in koih phot in ki mohsa phot le’ng. Bangziak taka mi khutnuh leh simmoh a ki omkhanak ahi dia chih i ngaihtuah vengveng chiang in i omdan khohei-gamtat asiat luat jiak adiam?Numei-Pasal kimai ngal lua a iom uh honthei ua hon(i numeite uh) mai ngai pih uh ahi diam? I numei te mah leng maingal theiha om uh ahidiam? Pasal te’nleng I numeite uh midangte zah didan a bawlthei lou idiam? Ei lawi i omdan tak uh bel,kipawt tuah noi noi, ahihkeh kholai a ki zui nuutnuut,kizui huuthuut.. bang hih ding neipi le hilou a numei’ innluahna khonga va chiau vengvung khemkhem. Hon na en tute’n I numeite uh bang hon chi muhsak ding uh ahia na ngaihtuah ngei hia a khanglui lungsim pii utoh. Innlum apan gamla taka I omna u’ah ei leh ei ki-iit ki-ngai kha bangleng i om tham ding uh,(Ei-leh-Ei bang chu kingaih luat di! )innlam dana zan sawt pipi kholaia kijuih apilvan huai mahmah.Pasal te’n i numei te uh ading khualsak a innlum bittak a atun uh chian gige theileng...i potpih leh le.
Sepna nei ngen banah inluahna mun kichuplou tak a teng nimnem,mi daikilkal khonga teng ihihna ah Misual/Mikhel tuah baihlam namun(Chileng kakhial diam ah) a teng kihi ahihmanin,Isepna apan zekai dinga ikigintak leh “Auto” laak a inlum/room delhpah vengveng ding, gintak louhpi a tuah ekh theih inchin.Adiak in Numei te’n,na cellfon ah Emergency no. Or lawmte no. Mek khiat theih geih ding a koih a banghiam nuamlou sim oma itheihleh ilawmte khong houpiha(Balance i niehke’h leng Fon apaulem kineih mai di) i omna gen ding ahi,I pau theikei mahle uh bang gen nuam ihiam chih theihna chiang nei uh ahihman in hong phatuam khamoh lou ding eive. Huaibanah,Namdang,kol-le-vaite toh kingaih chihbang leng kuamah kikham theih ahih sama,eithu deihchiat eithu a om a khosa ihih chianga gen nase omlou,sia-le-pha thei chiatchiat ihih chianga innlama amuzou nonlou te’ adia lam-etthakna mun himai! Hahaheu... Himahleh,I hinkhua a Quality neih ding ahi, hileh,Manipuri te lakah hiaite zaw adangte abang kei uh chih kitang maithei eive.
Ei leh Ei,chileng,Zomi namte hih kituak taka om haksa sate ibang,i omkhawm tamna mun ua buaina in jui deuh gige. Kina-kisual a om in heutute buaipih dia om teitei,ju lah duh,damdawitang lah duh,khamtheih chiteng lah duh, I khamchianga lah mi’n i khamlam honheikei khale uh chi hileh kilawm a aw bang ngaihpah lala in mi ban tot/chou mawk, (innlam toh kibang di sa,mi vasuheh khale chin a temsau mukkoi ua hon satlum di ua tuipi a honpaih di ua..himai! Oval..... ).Bangteng genleng le phatuam di anadiam maw,lungtuaklou laikuangsawk khawm,lungtuaka laikuang sawk khawmte le khen sawm teitei, pawlpi khong side income dia zang thei zomah te ihih chianga..huai khong deihna lama houh pawltuam sat ihi kha d’uam maw kachi sim aka..Huchi kawmkal a atelna di pen theilou a alanglang a tai duangduang le om hinalais..anihtuaka ut mawk! Pawlpi diktatna toh kiphutkhia sunga zaw a omloute tanga pang di hong omzel mai ‘aihkhaaa....Keizaw lemna deihmi kahi a Lemna mah kadelh tinten a kasah khua in ahonchih dungzui in kazui tlats!! Hichibang a misubuai a,pawlpi adia mibuaihuai te SIVEK UA...chih dikhong hileh! Mikhat inle a innkong ua guitar/Chinglit tuma khavak nuaia lasa hiveh aw..”anbang it anglai naubang kon poma..,”chia sapan kiangkiang chihleh anungak nu toh akikhen dan ngaihtuah khaguih, hehlua khapetzen a”HIZONG TUNLEZUA SIMTHU LEL SIAM VANG IN..” chi’a ngaihdeuha sakle sakthoh nonlou a chikhe LULU ekh mawk, chih dan deuh a, kuaman hon puaknat pih keileh le,thil ipuak nat te igen hiam igelh khiak leh apuak zaang in chin a simtute adia le...theikhang nou ngaihdan dan! !. Huaiziakin,Inlam politics leh i hihnate khong suang in hiailam ah potung sedah nihang, aki laulua dingle omkei mah hang. Kituak tak in omle hang nabang NA a? Khotagunda banga chet hun nonlou, mi Tungsolkhapi a hoh ua tamveipi hong kileh manta uh eingal, Ei lawipi lelaw Chennai kitung pan ‘aihbang!

Khuale lum panpan,lum deuh deuh di,lum zaw lai di ahihchiang in numei te nakicheidan uh ana enthak un,lumtawk lehleh “huai” tengchauh khuha kholai a pai bonbon di hituanlou,nakim napam a hon en likliakte’n “khuaite” hon kimawlpih di ua zaw, General Hospital,Chennai a vehna k’ong neih a ngai khadi. Tui tam pipi dawn ding. Kholai a ngasa kikang gamte khong,mangan tang khong pawng neklouh ding, tuisuansou sa dawn ahoih,tui votlua pawng dawn ding hilou, khosik abaihlam!

Monday, April 19, 2010

MELHOIH

Mihing sap sap a piangkhia dia le ahoih tuanbik ana om uh heveh aw. Aval dizaw omkhang! Hilele ana hampha diak te zaw melhoihte ana hi lim ve uh e maw. Koimun-koimun ah om in, atheih ngeilouhna munah omle uh le amelhoihna ziakua mite mitsuan leh ngaihsak hipah mawk uh eitelvoi! Job Interview na khong a numei melhoihte chingnuam se unchin, asep chiang bang ua le deihsaktuam a omnak uh heveh aw. Asep pihte uh hi'n, a tung ua sem aheutute nasan un deihsak tuam in , a maa uh adangte toh teh in vang/thoveng baih mahmah chileng diklah khol kenteh.

Thupil in "Melhoih ningtui kidawnlou” china inchin akua-akua mihinga piangkhe taphot in zi di'n mibangchi bangte ateel or adeihthusam uh ahia chile hang atamzaw Eh! I vek ua i deihguk ta'tak zaw “melhoih” ana hi gige eive maw.. Mikhat in numei khat hoisalua in adeihthu sam," kagei ah om henla, kamaa a tusak dingin, etmai di, huchia le lungkim lotel di" chidan hin maw. Koihiam ihohna lama numei hoih isak mahmah, duang kikhai tak imu bang zaw, hampha kisak tuntun a om mai, huaile- amuh chauh! Ahuai I mimuh pen inlah honthei le hituanlou, ei ama mel muhziaka analungkim mahmah in sun nitum a nui heuhau thei mawk dan ana kihi, kha hitel vehang e mihing. Huchibanga hoihte’n zaw ek le neikei le uh kilawm e… School khong college khong a hoihsak neih bangle nuam hiven, a omna lamlam ua ki om ut, ki en en ut lah houpih ngamle hituanlou. Akhente lah hoihsak nei in mu ut mahmaha ama theihlouh chihphetlouh aman le hon theilou pi a ana ngai khin lotel mawk! Mipilak/mipi kipolh khawmna khonga etbawl veu..anunglam mukha bang zaw.. mood fuh topmai, anunglam apan ahihkeileh apaidan apan ale i hoihsakte kithei mai hiveh aw.. Gintaklouh pi a eilam khong a hon et chianga, ei hon en di kisa in ana zum lotel, omdan dibang theilou zozen! Ei hon en le hikhollou maithei chu hi.

Adiakin, pasal melhoih sang in numei melhoih zaw "LAL" na uh eive. Pasal angai lah tam, angai atam ziaka a mai et tam chihna hipah, delh tetet ahihchianga a chihchih uh adeih deih uh hihdia pasal mansa adim-aha a om himai. Hampha tungtuan uh hiveh aw.

Sakmelhoih duang etlawm lungsimsia hile uh le, a sakmelhoihna uh zaw ahamphat pih gige uh aka. Mite deihsak, mite mitsuan, mite mai-et ahihna zal un akhenin a zangkhial naksek ua akisu “dere” khanak uh, himahleh amelhoih ziak mah un koihiam ah mikhat in ana deihmah mah zelthou unchin, amelhoih uh valpih tuanlou uh. Melhoih khollou, halha halh zomah a chekhial khate adamsung un aval thei ekh mawk ua hiven.

Siamtu'n amah batpih a honbawl ahihna ziak in i hoihlouh dandan a i hoihlouh pih dimah honna pia inchin, ihoih dandan a i hoihpih dimah honpia hin kathei. Melhoih vek!

Aw sakmelhoihnou,namel muhlel zong keidin pahna… Na duang etlawmte ka enchimlou,maimit laukha ah naluaiden e.. Napal kalou lou zong nasakmel muhkia zong keidin ka selung muanna hi..

Thursday, April 1, 2010

I HAVE A DOUBT..Am I really an Indian?

I’ve never realised before, that I am accidentally an Indian! Born, grown, lived life in a place I called Home- Manipur. Never had I thought that I would be going deep down south of India until I had to, as Jobs are like “water in sahara desert” in Manipur.

Well..here I am.. on my way to Chennai, the capital city of Tamil Nadu.There was a Mallu guy(from Kerala -for those who came in late) sitting in front of me with his thick moustache. He started talking to me, asked me where ’am headin’, my name, meaning of my name, purpose of my travel...blah! blah!..his mouth keeps flapping shooting out questions after questions for me. But there was one question that doesn’t go down well with me. The question he asked me, after I told him that ‘am from Manipur, was "IS MANIPUR IN JAPAN?” I paused for a minute and asked him” ARE YOU AN INDIAN?”, he scoffed unbelievingy and said “..of course I am.” I added “IF YOU ARE AN INDIAN YOU SHOULD HAVE KNOWN ITS DIFFERENT STATES,THEIR CAPITAL CITIES, WHICH I KNEW AND LIVED WITH IT. YOU SOHULD BE ASHAMED TO CALL YOURSELF AN INDIAN, NOT KNOWING YOUR OWN COUNTRY WELL AT ALL”. I think he was morethan satisfied with my patriotic(?) answer, I haven’t heard his flapping mouth till I reached Chennai. Whew! What a relief!

Another episode awaited me, at first I don’t have the slightest idea that It was referred to me. While commuting on buses, local trains or while taking a walk I heard children playing on the streets or the guy sitting in front of me sniggered and heard them say from by back “Nepali”.... Ouch!! That hurts!!...I took it as a humiliation, the humiliation that nobody would give a damn! To my fellow Indians I am a Nepali,Chinese/Chinky,Japanese,Koreans but not an Indian. I celebrate the Indian independence day too, Republic Day as well! Studied Indian history, I played Cricket too...well! sometimes.. What did I do to get alienated from my fellow Indians? Nothin’ at all... Nothing that you and I would know.

Now I remember... After crossing the last North Eastern state, there is no resemblance in color,height and what not. And the food we eat is not at all similar, not even close!...We dressed Hollywoodly while you dressed Indianly. Especially in Chennai, I am a Foreigner, the place, people and most of all- the language, where Hindi is not much used...not that I'm well versed in Hindi. But ‘am all praise for the people, they are good, helpful and.. .well! let's not get into that.

Wait a minute! Maybe..No! not maybe!..Surely!.. I am not an Indian. All Indians are not my brother and sisters! How can I always be alienated from my own countryman if ‘am an Indian? For those who abuse us, for those who don’t want to recognise us,treat us as their own countrymen, For those who called us names, For those who threw us lewd comments from our back,F or those who discriminated us in every possible way, Can I ever open my arms and say "Namaste! Fellow Indians, give me a hug, we are one". NO! Not at all..! Never!

Indians might have made a ruckus, a hue and cry when they are facing discrimination in Australia, what's so different from your Hometown.. your own backyard? I asked you Hindustan Walo! You did the same in your home too...To us - The proud Mongoloids of India. May be I should shout and say “Hi.. My dear Australians, keep doing whatever you are doing..you did good.. you did good..keep rocking. Fcuk them up!”, but I wouldn't. May be.. this should be my line.... "Bloody Accidental Indian! " he! He! He! Sic!....

Wednesday, March 31, 2010

KHOTA GUNDA!

Akhua/veng ua chuuu..himai,”Kei lou kua” chi ut dipa kha, mi gen danleh “Kawm Kuva hai in laizial toh meh a Cinema endia kuan, alawmpa enphei 'Ash! I che ee maw..' chithei di tuka pil! Mi'n Chennai lama nasep nadi om chih jiak a apeih le hilou thadah om maimai theilou in amah le hong kisakhia hiveh aw.. bang pentak sem ding chihle kan nachang theilou in juih theihdi mi bandawp jok a hong kuankhe petmah. Apuanlom toh hong kisakhia,bus station lam hon naih, lamkal a poimoh ding chi in damdoi tang aleisek namun a bus paikhiak madeuh a sungkuante'n sum neih sunsun apuaksak ua valei in bus a honglut ta, alei namun a bangjah hiam nemalam a'ihchia a 'kick' in pau nuamsak in chiak a chiaksuk pah! Imphal hong tung, bus sawtlou kholzek ahihchianga potkhia hiveh aw..Tui lah duhsim meiteipau theilou pahngal ahih chiang a buaipah adawp didan theilou in ki ngawlsuk maiheh chi a bus a lut nawn.(Theihlouh namun achu zahkai thou!)

Bus hong kipan nonta, sawt tailou a Sekmai tungsuk, sekmaiju minthan dan thei khasam ahih chianga chiam ut chi in bus khawlna saka meitei nupi khat dawr a kanghou toh vameh, adamdoi nek toh a sekmai ju joh “Hun mahmah” in Bus a lutnon,imu suk.Atheihlouh kal a Jakhlabanda tungsuk, hindi film lunglut thou ahihchianga vaipau chu theijek sam in ann ne, jusan te kiman lawjel ahihchianga a tonpihte toh dawn in nuamsa mahmah harhar mai, mi amuh peuhbang ensal ek mawk! Kuamah toh kiselbuai jenloua Bus a hongkal non in ihmu charchar. Mi'n a omdan uh ninghuai sa in en giaugiau mahleh a khophok vetlou avele..khota gunda!


Guwahati jing dak 6 vela tung in, a damdoi nektoh a judawn toh amhai veivuai a bus apan kumkhia,alawmte'n munkhat a om mai di Train nitaklam a kipan khedi ahihchiah Hotel a tungle sumhek maimai chi in Train Station a Ngakmai dia thupuk uh,amah bel Guwahati khatvei aphakna ahihchianga potkhiat ut.Avante atonpih dingte kianga nusia in hongpotkhia petmah. Brahmaputra khong, Paltan bazar khong, Manipuri basti khong a vialdian in Cinema peuh va en. A film etlah nuamsa lua dak bangzah ging di ahia chihle phokpha nonlou.Ihmusim lah Ihmulou sima a omlaitak a ageilam a vai papi khat khuhging in phawng, sana a etleh dak 3 gingta,kintak a taipot in Train Station lamjot di achihleh alampi theilou! Pumbuai.. Vaipau theih sunsun a auto dawp in paithei hamham.. auto pupa'n khem jomah ahihchia tampi seng a tung ham ham. Train station tung phet alawmte a etleh omnonlou uh, platform teng ban jon ek. Akianga mi omte kianga Guwahati- Chennai Train koi platform a omhiam chih adot leh hilhthei hamham uh. A tuana ding Train kidohna Platform di a hon naihleh, amah endia hongpai alawmte toh kituak. Kisuanlah nachang theilou, hehdek jomah. “Na omna mun mah uah na omkei ua kon mujoukeidek voi” chi lala. Atonpihte khat in “napot khiakhia a eivoi” achihdek patpat leh,”Bang e pautam koh!” Chi in su ek mai leteh kilawm khop a heh. Platform teng phasuak ahihchianga gim mahmah maithei eimah ve maw...Khota Gunda!

Sawtlou nung a atrain uh kipankheta. Atonpihte toh tutna kikop uh ahihchianga ticket check tute (TTE te) hongpai uh, ticket confirm loupi a pai, huaile alawmte nagihtuahsak ana hi zomah...sum sen ngai.. Alawmte' sum adit banah a ticket confirm nadia asen beh ngailai. A khep a seng..ahi dimah salai zomah. Lamtawn a naaiden, pau bang paupeih jojen in mit lep lian khiahkhuah jen a chiakchiak, agenlah kua'n ngaikhe khollou pi. Agei a vanjuak a hongpaite bang avante uh ana etsak veu. Orissa state sunga atailai ua, huchimah banga vanjuak hongpai uh hiven,ana khoihsak in alei didan a velsak nilouh aman(price) khong kidek ekek uh hiven, achihleh dekjou petmah. Kadeihkei chi a apiak kikleh,vanzuakpa hehta, “Nalei louhding kahun sumang maimai a bangdia en sese nahiam??” achih leh, amah leng hong kipan vaipau atheih tenga sel ek sam.Hehlua in sawn kha laizang hiveh aw, vanjuakpa leng hehlua a paikhia vengveng isak leh a sawtlou a alawmte toh hongpai uh.Huaitak inchu,abuai thou ei, alawmte'n ngaihdam ngendia sawl uh amah utlou jomah! Vanjuakte lah avan etsak pen aleima paikhiat sawm chi hetlou uh ahihchianga, amahleng loh ngaihna theilou, tuikenuih veivuai a lawmte sawlhatna toh a lauhsim toh, ngaihdam ngen in avan, aleilouhdek a chimthoi man a akhoih pen, tampi a alei ngaita. Huaia avanman apiaka asum tawm lam theiphiing, akham jiaka poisakna a ngaithei nailou lai.Vanjuakte lah paikhia khongta, apaikhit nung un houh kiphat nadin jangta lai jomah. Agei a tu aton pihte ana jum mahmah in adak viiviai phet ve ua.A zinna munding le tungnailou asum lah hongbei kuanta,a sumjatna lah angaihtuah kikchianga thei bun nonlou.Cheng 1000vel lel toh tunding chu ahi ve. Lungkham na ding inle a ngaihtuah lou lai eee..aw.. Khota Gunda!

Chennai khopi ahong tungta ua, a damdoi tang lei in natun tan daih chet, aduh hun in pha non man simlam hita. Akhekol tom,Train sunga aten nitsa, leh moreh slipper dum toh T-shirt vom bantom leh na towel ninsim mah mah a ngonga bat in Chennai central ahong pot kheta! Hi hiai-huai in station kongah ading delh dalha. A tonpih te a sepna ding uh leh azintun nading uh bangkim inlam apan asaifelsa uh ahihziakin juandi'n kisa ngal uhi. Amah bel kuapen juih ding, koia bangchi ding chih tun abuaipan phing hi.Bangteng hileh lawmte kijui him him photleh chi in honjui charchar a, a tonpihte toh Alwarpet a tungkhawm phot ua, ahon tonpihte bel hongpibang, amauleh amau kipai bang ajotna dinglamchiat jotsan uhi. A tonpih te'n a omdan theisa ahihman un kuama'n ngaihbawl khollou uh zaw ahi ding, amah kia omta a, ava tunna te'n nangla koia pai ding, Inn a mithum om dia Innneite' kia kigensa hi a, Inn neite'n mithum sanga tamjaw omphal lou uh ahi. Aheh lah suak ajotna dinglah theilou maimah! Bangchih ding ahia? Bangchi vai ding? Chih kingaihtuah a om in a tu ngeungau a,amitkha ah inlam khonga a utleh lut a utleh pot a mi-inn khong a avial diandian hunte leh inlum ngai mahmah lehleng bang a loh tuandia? Sumlah tamlou kia nei, kiphasak lanlan a na hon ngaihkei ualeh poilou chia potkhiat navuallah om asak louhdan bel theisam ta.


Zan khualah mialding hita a zintun nate'n lah nohbawl sim uh. A off ni uh/ Nasem dia akuan louh ni uh hikha ahihman in potkhia utbang a’ihkeh koilam lam hiam a off ni zang ut ahihziak un. Chikmah a kua maia kiniamkhiat ngeilou pa akingaihniam ahunta! Azintun nate kiangah, “Koihiam a sepna ding staff-room toh kithuah a omleh hon etsakmai ve ua kabelh dinglah omlou a” hon chikhe khongta a, azintun na Nu'n leng hehpih deuh ahi ngeidia, a mobile phone top-up nading sum 50 a ngen a huai zangin a theih teng hon ban fon zatzat leh a omna uapan gamla lou “Inseoul” kichi Koreate’ restaurant a septheih ding ahihdan agen leh anaa bang vak kuau hin athei hial a nui phempham jojen hi. Azintun na nu’n kisil dia sawl ngal in akisil johchianga vakhading ahihdan agen behlai hi. Amah le kisa pah in, vakisil a akisil joh in asepna dinglam ajuanta uhi.

Sem chu ahita ve...Kingaihniam chihkhong ahih theihlouh lam/asiamlouh lam, mi kisathei ahihziak in asepna ah Haksa asak hun atam mahmah hi.A sanga seniorte'n a simmoh bawl chiang bang un a lohtheihlah omlou athuak thuak phot angai hi.A staff-room khong ua eimi telak ah bel kichamsak mahmah zel..kua thusim louh khata. Adamdoi tang neklah tawplou ahih chiang in aloh alak hunma in beijel a, sumnei manglou lah akham khop chu mu in hong om toutou hi. Nikhat, sumlah nei nonlou a lohteng lah advance a lakhin ahih chianga, a staff-room ua a lawmte sum hon gu a huai in a damdoitang di leina dia kizat hiau. Nitak a alawmte hongpai uh, a sum uh amanlam thei uh ahihchiang ua, pekik dia ngen uh, Amah lah chu...amau sang a hehzaw in guta a ngoh chin in zakdah chihtak in zadah ladeep. A lawmte toh kisel buai in hong kibohtuah ta ua,buai in buai veng vung uhi. A invengte’n police te sam ahihman un sawtlou nung in huai inn a om teng mankhia ua Police station a tonpih in kizep huan ua,nou hiaitak a misubuai dia hong pai maw chih toh zep a thuak ekek nung un Warning hoihtak pia in khah hamham uhi.


A staff-room a apai kin tak un, avante un inpu'ah a ana kikoih.A kong ana kipawkalh, agei a omte' kianga akan uleh, a Innnei pa'n omphal nonlou a kong kalh ahihdan ana hilh uhi. Paina dingtuan omlou ahihmanin huchin thuak khovak uhi..h.t.(huai tuh) kholai a vak velvel khovak uh chihna. Azinga.a sepna ua akuanhun a avakuan uleh asung aleng ana lutsaklou in asepman teng uh pia in tawpsak himai uhi.Buai chu hinon mai! Koilam nawt di na hita ale? Nang le nang bek kisubuai hilechin thukhat, naki “kelpa tei” sak pii toh kua'n hon ngai di a mahmah diam aw.. Khota Gunda!!

Khota gunda Khopi a abang chi chetmah dia??!! KHOTA GUNDA!


~ Kheih! Chennai te ahuchi uh chihna in nana lakha zel de! Nguut a... gen ta maimai le... Khenkhat te'n I tate uh inn sung a I nin(g)man khonga khopi a sawl khemawk! Tanau laina khopi a omte hiam ahih keileh meltheih te kiang khonga ana tungsak/omsak dikhong a ngen mawk.. Eimah in ihih peihlouh I tanau te/ Meltheihte mohpuakna guan kha suak ihih mel kuan athei a??? Buh tuh saanlai a loukuan tha-iit mahmah in niteng a khovaak mama a sun-an paw zen a lou delh duaiduai mah kibang kum khaw tawn 'aihbang aw.... Ei awl bawl sek tang un! Kuamah kiveng man manglou 'aihkhaaa..a 'Mi' abuaihuai hilou, a 'thihih' uh aka I huat. Nungakte'n “Ken kuamah ka hawkei,ngaihlouh kanei kei” chi salsal na ua, hoih asak deuhte uh mah hon na ngai tuanse uh chih dan deuh le hi maw mihing zaw... Nachi kei maw, Lawma and Lawmii?

It happens..hahhahah


One day I met a sweet gentleman and fell in love. When it became apparent that we would marry, I made the supreme sacrifice and gave up eating beans.
Some months later, on my birthday, my car broke down on the way home from work. Since I lived in the countryside, I called my husband and told him that I would be late because I had to walk home. On my way, I passed by a small diner and the odour of baked beans was more than I could stand.
With miles to walk, I figured that I would walk off any ill effects by the time I reached home, so I stopped at the dinner and before I knew it, I had consumed three large orders of baked beans.
All the way home, I made sure that I released all the gas. Upon my arrival, my husband seemed excited to see me and exclaimed delightedly: "Darling I have a surprise for dinner tonight." He then blindfolded me and led me to my chair at the dinner table. I took a seat and just as he was about to remove my blindfold, the telephone rang. He made me promise not to touch the blindfold until he returned and went to answer the call. The baked beans I had consumed were still affecting me and the pressure was becoming most unbearable, so while my husband was out of the room I seized the opportunity, shifted my weight to one leg and let one go. It was not only loud, but it smelled like a fertilizer truck running over a skunk in front of a pulpwood mill.
I took my napkin from my lap and fanned the air around me vigorously. Then, shifting to the other cheek, I ripped off three more. The stink was worse than stinking cabbage. Keeping my ears carefully tuned to the conversation in the other room, I went on like this for another few minutes. The pleasure was indescribable. When eventually the telephone farewells signaled the end of my freedom, I quickly fanned the air a few more times with my napkin, placed it on my lap and folded my hands back on it feeling very relieved and pleased with myself. My face must have been the picture of innocence when my husband returned, apologizing for taking so long.
He asked me if I had peeked through the blindfold, and I assured him I had not. At this point, he removed the blindfold, and twelve dinner guests seated around the table chorused: "Happy Birthday!" I nearly died!

--Source:Readers Digest